Γράφει η Εύα Καλαβρή.
Φεβρουάριο έχουν γεννηθεί δύο από τις αγαπημένες μου μπαλαρίνες, η θρυλική Άννα Πάβλοβα (12 Φεβρουαρίου 1881) και η σπουδαία Συλβί Γκιλέμ (25 Φεβρουαρίου 1965). Κι επειδή καιρό είχα να σας μιλήσω για τη μεγάλη μου αγάπη (το μπαλέτο), σήμερα θα αναφερθώ σε δύο πράγματα που με δίδαξε ο βίος και η πορεία της Πάβλοβα: αφοσίωση και καινοτομία!
Η μπαλαρίνα Άννα Πάβλοβα έμεινε στην ιστορία για την ανεπανάληπτη ερμηνεία της στο «Θάνατο του Κύκνου» (The Dying Swan). Λατρεύτηκε, επηρέασε και ενέπνευσε, ίσως όσο καμία άλλη μπαλαρίνα στον κόσμο, ενώ η αέρινη παρουσία της είναι άρρηκτα συνυφασμένη με την εικόνα της «μπαλαρίνας» που ως σήμερα έχουμε στο μυαλό μας!
Λονδίνο, Θέατρο Βικτόρια Πάλας, άγαλμα της Άννα Πάβλοβα στη στέγη (πηγή Wikipedia)
Το όνειρο, ο στόχος, η επιμονή
Η μητέρα της ήταν εκείνη που τη συνόδευσε σε παιδική ηλικία να παρακολουθήσουν το μπαλέτο «Ωραία Κοιμωμένη» του Petipa στο Αυτοκρατορικό Θέατρο Maryinsky, μία παράσταση που έμεινε αξέχαστη στη μικρή Άννα, και την έκανε να ονειρεύεται ότι μία μέρα θα χορέψει και εκείνη το ρόλο της Aurora. Επειδή ήταν λιγάκι «καχεκτική», δεν κατάφερε να γίνει αποδεκτή στην Αυτοκρατορική Σχολή Μπαλέτου στην πρώτη οντισιόν που συμμετείχε. Αυτή η αποτυχία δε στάθηκε εμπόδιο στα όνειρά της. Ακολούθησε ειδική διατροφή που περιελάμβανε ψάρια και λαχανικά, αφοσιώθηκε σε 8ωρη καθημερινή προπόνηση, και τελικά, η επιμονή και η πειθαρχία της απέδωσαν καρπούς, όταν σε ηλικία 10 ετών, έγινε τελικά αποδεκτή. Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη σκηνή στο μπαλέτο “A Fairy Tale” του Marius Petipa, το οποίο διοργανώθηκε για τους μαθητές της Σχολής της.
Η πορεία
Έκτοτε είχε μια σπουδαία πορεία για την οποία θα μπορούσα να γράψω βιβλίο! Αμέτρητοι πρωταγωνιστικοί ρόλοι, μπαλέτα που δημιουργήθηκαν για εκείνη, 300.000+ μίλια παγκόσμιας περιοδείας, δεκάδες χώρες, εκαντοντάδες θέατρα και συνολικά 4.000 παραστάσεις σε 17 χρόνια!
Η αφοσίωση κι ένα δραματικό τέλος που η ίδια επέλεξε
Κατά τις διακοπές των Χριστουγέννων το 1930, επέζησε από ατύχημα με τρένο μεταξύ Καννών και Παρισιού, όπου όμως υπέστη σοβαρό κρυολόγημα εν αναμονή της διάσωσής της. Στη Χάγη, η Πάβλοβα αρνήθηκε να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση για να αφαιρεθεί υγρό από τους πνεύμονές της, διότι μετά την επέμβαση θα τελείωνε και η καριέρα της… Δήλωσε ότι αν δεν μπορούσε να χορέψει θα ήταν ούτως ή άλλως νεκρή. Τελικά, στις 23 Ιανουαρίου 1931, πέθανε από πνευμονία. Λένε ότι τα τελευταία της λόγια ήταν “Get my swan costume ready”…
Σύμφωνα με παλιά παράδοση στο χώρο του μπαλέτου, η επόμενη προγραμματισμένη παράστασή της πραγματοποιήθηκε με έναν προβολέα να περιφέρεται, στα σημεία όπου εκείνη θα χόρευε, στην άδεια σκηνή.
“Η Άννα Πάβλοβα ως βακχίδα”, του Σερ Τζον Λάβερι (πηγή Wikipedia)
Η καινοτομία
Η Πάβλοβα υπήρξε άκρως “εφευρετική” σχετικά με τα πολυτιμότερα αξεσουάρ μιας μπαλαρίνας: τα παπούτσια της (pointe shoes)!
Η απαιτητική τεχνική του κλασικού μπαλέτου δεν ήταν κάτι εύκολο για εκείνη μιας και είχε άκαμπτα πόδια με λεπτούς αστραγάλους, ωστόσο δούλευε σκληρά για να βελτιωθεί κι ας δεχόταν αρνητικά και συχνά κοροϊδευτικά σχόλια από τους συμμαθητές της. Πολλοί την έχουν συνδυάσει με τη γέννηση των σύγχρονων pointe shoes. Εξαιτίας του σωματότυπού της, όταν χόρευε στις μύτες με τα τότε παπούτσια μπαλέτου, τα μεγάλα δάχτυλα των ποδιών της δέχονταν υπερβολική πίεση. Για να μειώσει τον πόνο ενίσχυε τα παπούτσια της προσθέτοντας διάφορα υλικά γύρω από τα δάχτυλα για να σχηματιστεί ένα «κουτί» και καμπύλωνε τις σόλες.
Αυτή η παρέμβασή της εκείνη την εποχή θεωρήθηκε από πολλούς “απάτη”, δεδομένου ότι απαιτούνταν να κρατά η ίδια η μπαλαρίνα το βάρος της και όχι τα παπούτσια. Σύμφωνα με τη βιογραφία της Pavlova, δεν της άρεσε να φαίνεται στις φωτογραφίες αυτή η «εφεύρεσή» της, και έτσι ζητούσε την τροποποίησή τους ώστε να φαίνεται ότι χρησιμοποιεί κανονικές pointe shoes της εποχής της…
Διπλά καινοτόμος λοιπόν: και παπούτσια sur mesure και “photoshop” της εποχής της!
Και για να κλείσουμε «γλυκά» αυτό το μίνι αφιέρωμα στα χαρακτηριστικά της θρυλικής μπαλαρίνας, λέγεται ότι το επιδόρπιο “Pavlova” ονομάστηκε έτσι προς τιμήν της, κατά τη διάρκεια κάποιας από τις περιοδείες της στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία το 1920.
Δυστυχώς δεν σας έχω συνταγή, διότι έχω αποτύχει στο παρελθόν σε προσπάθεια να φτιάξω πάβλοβα. Φαίνεται δεν με θέλουν με τίποτα οι “μαρέγκες”!