Γράφει η Εύα Καλαβρή.
Υπάρχει ένα σύγχρονο φαινόμενο που αναπτύσσεται έντονα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, λέγεται echo chamber (media) και αν καταφέρετε να διαβάσετε το άρθρο αυτό όσο αντικειμενικά μπορείτε, ίσως ταυτιστείτε…
Στις εφαρμογές ειδήσεων και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ένα echo chamber (“θάλαμος αντίχησης”) είναι ένα περιβάλλον στο οποίο οι συμμετέχοντες συναντούν πεποιθήσεις που επιβεβαιώνουν ή ενισχύουν τις προϋπάρχουσες πεποιθήσεις τους, μέσω της επικοινωνίας και της επανάληψης, μέσα σε ένα κλειστό σύστημα απομονωμένο από την αντίκρουση.
Κάπως έτσι, κυκλοφορούν οι υπάρχουσες απόψεις χωρίς να συναντώνται αντίθετες απόψεις, με ενδεχόμενο αποτέλεσμα την προκατάληψη επιβεβαίωσης, την αύξηση της κοινωνικής και πολιτικής πόλωσης και του εξτρεμισμού.
Στα social media, τα echo chambers δημιουργούνται στους χρήστες από τους αλγόριθμους του εκάστοτε μέσου, που ελέγχουν το περιεχόμενο και αναλύουν τις προτιμήσεις τους, περιορίζοντας την έκθεσή τους σε διαφορετικές οπτικές, ευνοώντας κι ενισχύοντας αφηγήματα και ιδεολογίες.
Με απλά λόγια, οι αλγόριθμοι των εφαρμογών προσαρμόζονται στη διαδικτυακή συμπεριφορά των χρηστών, τους φέρνουν σε επαφή με ειδήσεις και πληροφορίες που θα επικυρώσουν τις ήδη διαμορφωμένες απόψεις τους και μάλιστα χωρίς να συναντούν καθόλου διαφορετικές ή αντίθετες γνώμες.
Το φαινόμενο αυτό βρίσκει εφαρμογή κι έχει επιπτώσεις και στην πολιτική. Μέσα σε τέτοια περιβάλλοντα, προωθείται και ο διαμοιρασμός ακραίων απόψεων, ενώ βρίσκουν πρόσφορο έδαφος οι παραγωγοί ειδήσεων click-baits για να προσελκύουν το ενδιαφέρον χρηστών.
Όλο αυτό που σας περιγράφω γιγαντώθηκε την περίοδο της πανδημίας, οπότε και οι άνθρωποι έγιναν πολύ περισσότερο ενεργοί στα social media. Και σε τέτοια θέματα δημόσιας υγείας, ή πολιτικά, κοινωνικά, θρησκευτικά θέματα, η έκταση και οι επιπτώσεις του φαινομένου αυτού μπορεί να γίνουν τρομακτικές.
Δεν είναι εύκολο ν’ αναγνωρίσουμε πότε ακριβώς συμβαίνει αυτό σε εμάς τους ίδιους… Βγείτε λίγο από το “κουτί” σας και παρατηρείστε:
“αφού, όλοι αυτά ανεβάζουν”
“όλοι αυτό πιστεύουν”
“κανένας δεν τον θέλει”, “όλοι τον βρίζουν”, “όλοι είναι δυσαρεστημένοι”
Άρα, η άποψή μου είναι και αυτή που επικρατεί…
Είναι όμως όντως έτσι τα πράγματα στον πραγματικό κόσμο;;;
Μια πιθανή λύση για να μην πέφτετε, όσο γίνεται, στην παγίδα των eco-chambers είναι να ακολουθείτε σκοπίμως λογαριασμούς μέσων και ανθρώπων που εκφράζουν διαφορετική ιδεολογία από τη δική σας, ώστε να έχετε πληρέστερη εικόνα για τον κόσμο.
Twitter σήμερα…
Τέλος, θυμηθείτε ότι είναι πιθανό να έρχεστε πιο συχνά σε επαφή με χρήστες που έχουν συγκεκριμένες ιδεολογίες στα social, επειδή εκείνοι είναι πιο ενεργοί και εκφράζονται πιο έντονα.