Γράφει η Δήμητρα Δήμου.
Έχεις ποτέ δοκιμάσει ένα φαγητό και, ξαφνικά, βρέθηκες για λίγα δευτερόλεπτα πίσω στην παιδική σου ηλικία; Μήπως μια μπουκιά από εκείνη την κρέμα βανίλια σε έκανε να θυμηθείς την κουζίνα της γιαγιάς σου, ή ένα συγκεκριμένο φρούτο σε ταξίδεψε σε ένα καλοκαίρι κάπου μακριά;
Δεν είναι σύμπτωση. Η γεύση και η μνήμη είναι δεμένες μεταξύ τους πιο βαθιά απ’ όσο φανταζόμαστε.
Η δύναμη της γεύσης στη μνήμη
Η γεύση είναι μια από τις πιο συναισθηματικά φορτισμένες αισθήσεις. Και αυτό γιατί, κάθε φορά που τρώμε κάτι, ο εγκέφαλός μας δεν επεξεργάζεται μόνο τις γευστικές πληροφορίες — ενεργοποιεί και τις περιοχές που σχετίζονται με τα συναισθήματα και τις αναμνήσεις.
Ο ιππόκαμπος και η αμυγδαλή, δύο βασικά κέντρα μνήμης και συναισθημάτων στον εγκέφαλο, δουλεύουν “υπερωρίες” όταν δοκιμάζουμε κάτι που έχει συνδεθεί με μια συγκεκριμένη εμπειρία.
Γεύση, όσφρηση και αναμνήσεις: το τρίγωνο της νοσταλγίας
Η γεύση από μόνη της είναι στενά συνδεδεμένη με την όσφρηση — και η όσφρηση, όπως έχει δείξει η επιστήμη, είναι η αίσθηση με την ισχυρότερη επίδραση στη μνήμη. Έτσι, όταν μυρίζεις ή γεύεσαι κάτι γνώριμο, ανασύρονται εικόνες, πρόσωπα, συναισθήματα. Μπορείς σχεδόν να “δεις” το παρελθόν σου.
Η γεύση ως σύνδεσμος με τους ανθρώπους
Οι γεύσεις είναι τρόποι να θυμόμαστε ανθρώπους. Μια συγκεκριμένη συνταγή μπορεί να είναι «η μαμά», «η γιαγιά», «ο πατέρας που μαγείρευε κάθε Κυριακή». Η κουζίνα γίνεται τρόπος να κρατάμε ζωντανά όσα αγαπήσαμε.
Κάποιες φορές, η αναπαραγωγή μιας συνταγής είναι σχεδόν τελετουργία – σαν να ξαναπιάνεις το χέρι κάποιου που έχει φύγει, μέσα από τις κινήσεις, τα αρώματα, τις γεύσεις.
Γεύση και προσωπική ταυτότητα
Η γευστική μνήμη δεν είναι μόνο νοσταλγία – είναι και κομμάτι της ταυτότητάς μας. Το τι φάγαμε μεγαλώνοντας, οι κουλτούρες που γνωρίσαμε, τα φαγητά των διακοπών ή των γιορτών, χτίζουν ένα «προσωπικό γευστικό λεξιλόγιο» που μας χαρακτηρίζει και μας ξεχωρίζει.
Η γεύση δεν είναι απλώς μια αίσθηση – είναι ένα μονοπάτι που οδηγεί κατευθείαν στις πιο τρυφερές, αυθεντικές στιγμές μας. Είναι ένας “διακόπτης” που ανάβει το φως της μνήμης, της αγάπης και της σύνδεσης.
Την επόμενη φορά που θα δοκιμάσεις κάτι γνώριμο, κλείσε για λίγο τα μάτια. Άφησε τον εαυτό σου να ταξιδέψει. Ίσως ανακαλύψεις ότι δεν τρως απλώς ένα φαγητό — γεύεσαι μια ανάμνηση.
Φωτό: unsplash.com