Γράφει η Εύα Καλαβρή.
Πάνω από 200 έχουν περάσει από τότε που ο λόρδος Έλγιν έκλεψε τα γλυπτά του Παρθενώνα και πολλές ακόμη σημαντικές ελληνικές αρχαιότητες που εκτίθενται σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο, σε αίθουσα που δημιουργήθηκε για το σκοπό αυτό. Αυτά και πολλά άλλα “αντικείμενα” της συλλογής του, βρίσκονται στο επίκεντρο μακροχρόνιων διαμαχών και απαιτήσεων για επιστροφή τους, στις χώρες προέλευσής τους.
Πρόκειται για ένα θέμα που ανέκαθεν απασχολούσε την επικαιρότητα και για το οποίο ακούγονται πολλές απόψεις. Το σίγουρο είναι πως αν κάποτε επιστρέψουν τα γλυπτά του Παρθενώνα στο αληθινό τους σπίτι, θα έχει ανοίξει και ο ασκός του Αιόλου για αμέτρητα εκθέματα που προφανώς και δεν ανήκουν στους Βρετανούς ή σε μουσεία άλλων χωρών. Ίσως και αυτός να είναι ένας από τους λόγους που υπάρχει γενικά τόσο μεγάλη αντίσταση.
Στο προσκήνιο επανήλθε το θέμα έπειτα από τη συνέντευξη που παραχώρησε ο πρωθυπουργός της χώρας μας Κυριάκος Μητσοτάκης BBC One και τη δημοσιογράφο Laura Kuenssberg, στις 26 Νοεμβρίου 2023, επισημαίνοντας ότι τα γλυπτά
“θα φαίνονταν καλύτερα στο Μουσείο της Ακρόπολης. Δεν είναι ζήτημα επιστροφής, τα Γλυπτά ανήκουν στην Ελλάδα και εκλάπησαν” και προσθέτοντας ότι “για εμάς είναι ζήτημα επανένωσης, πού μπορείς να θαυμάσεις καλύτερα αυτά τα σημαντικά μνημεία. Αν κόβαμε μισή τη Μόνα Λίζα και η μισή ήταν στο Λούβρο, τι θα συνέβαινε;”
Δύο μέρες μετά, ο Βρετανός πρωθυπουργός, Ρίσι Σούνακ ακύρωσε την προγραμματισμένη συνάντηση που είχε με τον Έλληνα πρωθυπουργό, με τον τελευταίο να εκφράζει δημοσίως την ενόχλησή του για το γεγονός ότι η συνάντηση ακυρώθηκε μόλις λίγες ώρες πριν πραγματοποιηθεί.
Αρκετό παρασκήνιο, γνώμες, δηλώσεις, απόψεις, άρθρα, ρεπορτάζ και σχόλια έχουν κατακλύσει τα ΜΜΕ έκτοτε, με την πλειοψηφία των Βρετανών να αποδοκιμάζουν την απρεπή συμπεριφορά του πρωθυπουργού τους και τάσσονται υπέρ του δίκαιου αιτήματος της επιστροφής των γλυπτών.
Σύμφωνα με πληροφορίες από βρετανικά ΜΜΕ ο εκπρόσωπος του Ρίσι Σούνακ δήλωσε στους δημοσιογράφους: “Η θέση μας είναι γνωστή και εις γνώση του Έλληνα πρωθυπουργού ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα αποκτήθηκαν νόμιμα από το Βρετανικό Μουσείο σύμφωνα με τους νόμους εκείνης της εποχής. Ανηκουν νόμιμα στο Βρετανικό Μουσείο”.
Διαβάζοντας τα δημοσιεύματα και τη βροχή αναρτήσεων στο X (πρώην twitter), θυμήθηκα την επίσκεψή μου στο Βρετανικό Μουσείο λίγα χρόνια πριν. Ανέσυρα κάποιες φωτογραφίες τις οποίες βλέπετε σε αυτό το άρθρο και το άκρως ειρωνικό κείμενο που συνοδεύει την κλεμμένη Καρυάτιδα (σε ελεύθερη μετάφραση η τελευταία παράγραφος):
“Η Καρυάτιδα ήρθε (!!!) στο Βρετανικό Μουσείο το 1816 μαζί με τα άλλα μάρμαρα του Λόρδου Έλγιν. Οι αδερφές της, πολύ διαβρωμένες έπειτα από δύο ακόμη αιώνες έκθεσης στις καιρικές συνθήκες, αφαιρέθηκαν από το κτίριο (Ερέχθειο) το 1978. Τώρα εκτίθενται στο Μουσείο της Ακρόπολης”.
Η διοίκηση του Βρετανικού Μουσείου δηλαδή, μας κατηγορεί για τη διάβρωση των άλλων 5 καρυάτιδων, υποστηρίζοντας έμμεσα ότι η μία εξ’ αυτών προστατεύτηκε καθώς βρέθηκε στην κατοχή τους…
Κλείνοντας, θυμόμαστε τη Μελίνα Μερκούρη που είχε κάνει σκοπό της ζωής της την επιστροφή των γλυπτών στην Ελλάδα:
“Και αν με ρωτήσετε εάν θα ζω όταν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα επιστρέψουν στην Ελλάδα, σας λέω πως ναι, θα ζω. Αλλά κι αν ακόμη δεν ζω πια, θα ξαναγεννηθώ.”
Φωτογραφίες από προσωπικό αρχείο (Φεβρουάριος 2019)