Γράφει η Δήμητρα Δήμου.
Έχεις νιώσει ποτέ ότι θέλεις να έρθεις κοντά με τους άλλους, αλλά ταυτόχρονα φοβάσαι ότι μπορεί να πληγωθείς; Αυτό το συναίσθημα περιγράφεται στην ψυχολογία ως το “δίλημμα του σκαντζόχοιρου”, μια θεωρία που διατυπώθηκε από τον φιλόσοφο Άρθουρ Σοπενχάουερ και αργότερα υιοθετήθηκε από τον Φρόιντ.
Τι είναι το δίλημμα του σκαντζόχοιρου;
Φαντάσου μια ομάδα σκαντζόχοιρων σε μια παγωμένη νύχτα του χειμώνα. Για να ζεσταθούν, πλησιάζουν ο ένας τον άλλον. Όμως, όσο πιο κοντά έρχονται, τόσο περισσότερο πληγώνονται από τα αγκάθια τους. Αν απομακρυνθούν, κρυώνουν. Έτσι, πρέπει να βρουν μια ισορροπία μεταξύ εγγύτητας και απόστασης, ώστε να αισθάνονται άνετα χωρίς να τραυματίζονται.
Πώς συνδέεται με τις ανθρώπινες σχέσεις;
Το δίλημμα αυτό αντικατοπτρίζει την ανθρώπινη ανάγκη για σύνδεση, αλλά και τον φόβο της συναισθηματικής απόρριψης ή του πόνου. Όλοι επιθυμούμε την αγάπη, τη φιλία και την υποστήριξη, αλλά οι προηγούμενες εμπειρίες μας – όπως προδοσίες, απογοητεύσεις ή πληγές του παρελθόντος – μπορεί να μας κάνουν να διστάζουμε να ανοιχτούμε πλήρως στους άλλους.
Πολλοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν αυτό το δίλημμα στις σχέσεις τους. Αν πλησιάσουν πολύ κάποιον, υπάρχει κίνδυνος να πληγωθούν. Αν κρατήσουν απόσταση, μπορεί να αισθανθούν μοναξιά. Το κλειδί είναι να βρούμε τη «σωστή απόσταση» που μας επιτρέπει να συνδεθούμε χωρίς να αισθανόμαστε ευάλωτοι ή πιεσμένοι.
Πώς μπορούμε να διαχειριστούμε αυτό το δίλημμα;
Θέσε υγιή όρια – Το να είσαι κοντά σε κάποιον δεν σημαίνει ότι πρέπει να καταπιέζεις τα συναισθήματά σου ή να παραβιάζεις τις ανάγκες σου.
Δούλεψε την αυτογνωσία – Αναγνώρισε τους φόβους σου και προσπάθησε να κατανοήσεις τι σε αποτρέπει από το να συνδεθείς με άλλους.
Αποδέξου την ατέλεια των σχέσεων – Κάθε σχέση έχει ρίσκο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποφεύγουμε την οικειότητα.
Χτίσε εμπιστοσύνη σταδιακά – Δεν χρειάζεται να ανοιχτείς από την πρώτη στιγμή, αλλά μπορείς να δημιουργήσεις μια σχέση βήμα-βήμα.
Το δίλημμα του σκαντζόχοιρου μάς υπενθυμίζει ότι η ανθρώπινη επαφή είναι μια πράξη ισορροπίας. Ναι, μπορεί να υπάρχει πόνος στις σχέσεις, αλλά η απομόνωση δεν είναι η λύση. Βρίσκοντας τον δικό μας τρόπο να σχετιζόμαστε με τους άλλους, μπορούμε να απολαύσουμε τη ζεστασιά της ανθρώπινης σύνδεσης χωρίς να πληγωνόμαστε υπερβολικά.
Φωτό: Times News, AlfaVita, unsplash.com