Γράφει η Δήμητρα Δήμου.
Η ενδυνάμωση των παιδιών είναι μια σημαντική στρατηγική γονικής φροντίδας, που στοχεύει στην ανάπτυξη αυτοπεποίθησης και ανεξαρτησίας. Ωστόσο, όταν δεν εφαρμόζεται σωστά, μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες. Όπως επισημαίνουν διάφοροι ειδικοί, η υπερβολική ελευθερία και η έλλειψη σαφών ορίων ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά την ψυχολογική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών.
Ένα βασικό πρόβλημα είναι ότι η υπερβολική ενδυνάμωση μπορεί να οδηγήσει τα παιδιά να πιστέψουν ότι έχουν την ίδια εξουσία με τους γονείς τους. Αυτό μπορεί να τους δημιουργήσει την ψευδαίσθηση ότι έχουν πλήρη ελευθερία στη λήψη αποφάσεων, γεγονός που μπορεί να διαταράξει τη δυναμική της οικογένειας. Έρευνες δείχνουν πως τα παιδιά χρειάζονται σαφή όρια για να αισθανθούν ασφαλή και να αναπτύξουν βασικές δεξιότητες, όπως η αυτοπειθαρχία και ο σεβασμός προς τους κανόνες. Όταν αυτά τα όρια είναι ασαφή, τα παιδιά συχνά αντιμετωπίζουν δυσκολίες τόσο στις οικογενειακές όσο και στις κοινωνικές τους σχέσεις.
Οι επιπτώσεις της ακατάλληλης ενδυνάμωσης δεν σταματούν στο σπίτι. Παιδιά που έχουν μάθει να αψηφούν κανόνες ή να αγνοούν την ανάγκη για συνεργασία και συμβιβασμό, είναι πιθανό να παρουσιάσουν προβλήματα και στο σχολείο ή στις διαπροσωπικές τους σχέσεις. Η έλλειψη δεξιοτήτων ανθεκτικότητας και προσαρμοστικότητας μπορεί να τα δυσκολέψει να αντιμετωπίσουν καταστάσεις όπου δεν έχουν τον πλήρη έλεγχο.
Μια εναλλακτική προσέγγιση στην ενδυνάμωση των παιδιών βασίζεται στις αρχές της αριστοτελικής ηθικής. Ο Αριστοτέλης υποστηρίζει ότι η αρετή βρίσκεται στο «μέτρο», δηλαδή στην ισορροπία μεταξύ δύο άκρων. Στην περίπτωση της ενδυνάμωσης, η υπερβολή μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη εγωκεντρικών συμπεριφορών, ενώ η έλλειψή της μπορεί να καταπνίξει την ανεξαρτησία και την αυτοπεποίθηση του παιδιού.
Για να αποφευχθούν αυτά τα άκρα, οι γονείς πρέπει να βρουν μια ισορροπία μεταξύ της ενδυνάμωσης και της καθοδήγησης. Αυτό περιλαμβάνει τον καθορισμό σαφών προσδοκιών και ορίων, αλλά και την ενθάρρυνση των παιδιών να αναλαμβάνουν ευθύνες και να μαθαίνουν μέσα από τις προκλήσεις. Η ανεξαρτησία πρέπει να παρέχεται σε ένα πλαίσιο όπου τα παιδιά κατανοούν ότι κάθε ελευθερία συνοδεύεται από υποχρεώσεις.
Ο Αριστοτέλης επίσης τονίζει τη σημασία της δικαιοσύνης και της ταπεινότητας ως συμπληρωματικές αρετές της ενδυνάμωσης. Τα παιδιά πρέπει να μάθουν ότι η πραγματική δύναμη δεν βρίσκεται μόνο στην ικανότητα να υπερασπίζονται τον εαυτό τους, αλλά και στο να σέβονται τους άλλους και να συνεργάζονται. Η ανάπτυξη αυτών των αρετών τα βοηθά να προσαρμοστούν καλύτερα στις κοινωνικές απαιτήσεις και να κατανοήσουν τη σημασία της ισορροπίας μεταξύ προσωπικής ανεξαρτησίας και κοινωνικών υποχρεώσεων.
Οι γονείς μπορούν να επιτύχουν αυτή την ισορροπία μέσω της ενθάρρυνσης της υπεύθυνης ανεξαρτησίας. Αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά πρέπει να μάθουν να λαμβάνουν αποφάσεις και να αντιμετωπίζουν τις συνέπειές τους, πάντα όμως μέσα σε ένα πλαίσιο καθοδήγησης και υποστήριξης. Τα σαφή όρια, η συνέπεια και η υποστήριξη στην ανάπτυξη δεξιοτήτων είναι ζωτικά εργαλεία για την ενδυνάμωση των παιδιών χωρίς να τα αποπροσανατολίζουν από τη σημασία της συνεργασίας και του σεβασμού των κανόνων.
Η ενδυνάμωση είναι πολύτιμη, αρκεί να εφαρμόζεται με μέτρο και συνέπεια. Η σωστή ενδυνάμωση επιτρέπει στα παιδιά να αναπτύξουν τις δεξιότητες που χρειάζονται για να επιτύχουν στη ζωή, ενώ ταυτόχρονα τα προετοιμάζει να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του κόσμου με ευθύνη, αυτοπειθαρχία και σεβασμό προς τους άλλους.
Φωτό: unsplash.com