Γράφει η Δήμητρα Δήμου.
Τα όνειρα παραμένουν ένα από τα πιο μυστηριώδη και αινιγματικά φαινόμενα του ανθρώπινου μυαλού. Ενώ η επιστήμη έχει προχωρήσει στην κατανόηση των μηχανισμών του ύπνου και της παραγωγής ονείρων, πολλά παραμένουν ακόμα αδιευκρίνιστα.
Πρόσφατη μελέτη από ομάδα νευροεπιστημόνων και αναισθησιολόγων που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Nature», αποκάλυψε ότι κατά τη διάρκεια του ύπνου, ορισμένοι νευρώνες δεν αναπαράγουν μόνο το πρόσφατο παρελθόν, αλλά φαίνεται να προβλέπουν και μελλοντικές εμπειρίες.
Ο Καμράν Ντίμπα, αναισθησιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, εξηγεί ότι «ορισμένοι νευρώνες πυροδοτούνται ως απόκριση σε συγκεκριμένα ερεθίσματα. Οι νευρώνες στον οπτικό φλοιό ενεργοποιούνται με το κατάλληλο οπτικό ερέθισμα. Οι νευρώνες που μελετάμε δείχνουν να έχουν προτιμήσεις στο πώς ενεργοποιούνται».
Η μελέτη αυτή επικεντρώθηκε σε «απότομους κυματισμούς», ένα μοτίβο νευρωνικής ενεργοποίησης που παίζει ρόλο στην παγίωση νέων αναμνήσεων και πρόσφατα αποδείχθηκε ότι επισημαίνει ποια μέρη μιας νέας εμπειρίας θα αποθηκευτούν ως αναμνήσεις.
Ο Δρ. Κάλεμπ Κεμέρε, νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Rice στο Χιούστον, αναφέρει ότι για πρώτη φορά παρατηρήθηκε πώς μεμονωμένοι νευρώνες σταθεροποιούν χωρικές αναπαραστάσεις κατά τις περιόδους ανάπαυσης. Αυτή η διαδικασία, που εν μέρει αντικατοπτρίζει την εμπειρία της επίλυσης προβλημάτων μετά από ύπνο, απαιτούσε παρακολούθηση της χωρικής συντονισμού των νευρώνων.
Οι ερευνητές πραγματοποίησαν πειράματα με ποντίκια, παρατηρώντας τις κινήσεις τους σε ειδικά σχεδιασμένους διαδρόμους και ανέπτυξαν μια στατιστική προσέγγιση μηχανικής μάθησης για να χαρτογραφήσουν την εγκεφαλική δραστηριότητα των ζώων. Στόχος ήταν να κατανοήσουν πώς οι νευρώνες αποτύπωναν τον χώρο και συντόνιζαν τη λειτουργία τους για να βοηθήσουν τα ποντίκια να βρουν πιο εύκολα το δρόμο τους.
Η μελέτη αναδεικνύει τη νευροπλαστικότητα που συμβαίνει κατά τη διάρκεια του ύπνου. Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι νευρώνες δεν απεικονίζουν μόνο το παρόν σημείο του ποντικιού στο χώρο, αλλά και το που θα κινηθεί στη συνέχεια.
Ο Κεμέρε επισημαίνει: «Αυτό που μου άρεσε περισσότερο σε αυτή την έρευνα και ο λόγος που ενθουσιάστηκα τόσο πολύ με αυτήν, είναι ότι κατά τη διάρκεια του ύπνου, οι νευρώνες δεν σταθεροποιούν μόνο μια ανάμνηση της εμπειρίας. Μπορούμε να δούμε αυτές τις αλλαγές να συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του ύπνου και όταν βάζουμε τα ζώα πίσω στο περιβάλλον για δεύτερη φορά, μπορούμε να επιβεβαιώσουμε ότι αυτές οι αλλαγές αντικατοπτρίζουν πραγματικά κάτι που μάθαμε ενώ τα ζώα κοιμόντουσαν».
Η έρευνα αυτή αποδεικνύει ότι ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί τον ύπνο για να προετοιμάσει τον οργανισμό για μελλοντικές εμπειρίες, δίνοντας νέες διαστάσεις στην κατανόηση της λειτουργίας των ονείρων και της μνήμης.
Φωτό: unsplash.com