Γράφει η Δήμητρα Δήμου.
Ο χειμώνας, με τις χαμηλές θερμοκρασίες, τις σύντομες ημέρες και την περιορισμένη ηλιακή ακτινοβολία, φέρνει σημαντικές αλλαγές στο σώμα και την ψυχολογία μας. Αυτές οι αλλαγές επηρεάζουν τον τρόπο που σκεφτόμαστε, αισθανόμαστε και δρούμε, με ρίζες τόσο στη βιολογία όσο και στις πολιτισμικές μας συνήθειες.
Διάθεση και συναισθηματική υγεία
Η μείωση του φυσικού φωτός το χειμώνα έχει σημαντική επίδραση στη διάθεση. Έρευνες δείχνουν ότι:
Περίπου 6% των ανθρώπων υποφέρουν από εποχική συναισθηματική διαταραχή (Seasonal Affective Disorder, SAD), μια μορφή κατάθλιψης που σχετίζεται με την έλλειψη ηλιακού φωτός.
Έως και 40% εμφανίζουν ήπια συναισθηματικά συμπτώματα, όπως κόπωση, μειωμένη ενέργεια και αυξημένο άγχος.
Η αιτία βρίσκεται στη μειωμένη παραγωγή σεροτονίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που επηρεάζει τη διάθεση. Παράλληλα, η μείωση της βιταμίνης D λόγω περιορισμένης έκθεσης στον ήλιο συνδέεται με αυξημένα ποσοστά κατάθλιψης.
Διατροφή και ενέργεια
Το χειμώνα, η τάση για κατανάλωση περισσότερων θερμίδων αυξάνεται. Η αυξημένη όρεξη για πλούσια σε θερμίδες φαγητά σχετίζεται με:
Την ανάγκη του σώματος να διατηρήσει τη θερμοκρασία του σε χαμηλές θερμοκρασίες.
Τις πολιτισμικές παραδόσεις των εορτών που προάγουν την κατανάλωση γλυκών και λιπαρών τροφών.
Επιπλέον, η μειωμένη σωματική δραστηριότητα λόγω του ψύχους οδηγεί συχνά σε αύξηση του σωματικού βάρους.
Εποχικές επιρροές στη συμπεριφορά
Σεξουαλική συμπεριφορά
Ο χειμώνας φαίνεται να αυξάνει τη σεξουαλική δραστηριότητα. Παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτό είναι:
Οι κοινωνικές συγκεντρώσεις κατά την περίοδο των διακοπών.
Η αύξηση της επιθυμίας για εγγύτητα και ζεστασιά.
Εποχιακές αλλαγές στις ορμόνες που ενισχύουν τη λίμπιντο.
Γενναιοδωρία και συμπόνια
Κατά τους χειμερινούς μήνες, ειδικά γύρω από την περίοδο των εορτών, παρατηρείται αύξηση στις φιλανθρωπικές δωρεές και στη γενικότερη διάθεση προσφοράς. Αυτό αποδίδεται τόσο σε πολιτισμικούς παράγοντες όσο και στην τάση των ανθρώπων να νιώθουν πιο κοντά στους άλλους κατά την περίοδο αυτή.
Νευρολογικές και νοητικές επιδράσεις
Ο χειμώνας φαίνεται να επηρεάζει και τη λειτουργία του εγκεφάλου:
Καλύτερη συγκέντρωση: Οι χαμηλές θερμοκρασίες βελτιώνουν την ικανότητα συγκέντρωσης και την απόδοση σε εργασίες που απαιτούν προσοχή.
Διαχείριση στρες: Η ενισχυμένη ανάγκη για προσαρμογή στις δυσκολίες του χειμώνα μπορεί να βελτιώσει τη δεξιότητα επίλυσης προβλημάτων.
Ο χειμώνας ως μια περίοδος προσαρμογής
Ο χειμώνας δεν είναι μόνο μια εποχή με κρύο και σκοτάδι, αλλά μια ευκαιρία για προσαρμογή και εξέλιξη. Από τη διάθεση έως τις καθημερινές μας συνήθειες, επηρεάζει βαθιά τον τρόπο ζωής και την ψυχολογία μας, αναδεικνύοντας τη σύνδεση του ανθρώπου με τη φύση και τις εποχές.
Φωτό: unsplash.com