Γράφει η Δήμητρα Δήμου.
Σε μια έρευνα που διενεργήθηκε το 2018 από το Κέντρο Έρευνας PEW στις Ηνωμένες Πολιτείες, πάνω από το 40% των εφήβων ανέφερε ότι δεν βλέπει συχνά τους φίλους του από κοντά επειδή “έχουν υπερβολικά πολλές υποχρεώσεις που τους αφήνουν λίγο χρόνο για κοινωνικές δραστηριότητες”.
Τώρα, το chat έχει γίνει η προτιμώμενη εναλλακτική. Το 78% αυτών των εφήβων ανέφερε ότι έχει μέχρι πέντε πολύ κοντινούς φίλους, ενώ το 20% ανέφερε έξι ή περισσότερους ανθρώπους στον πολύ άμεσο κύκλο τους.
Τι σημαίνει λοιπόν στενή φιλία στην ψηφιακή εποχή μας; Η απάντηση είναι διαφορετική ανά γενιά, αλλά για όσους θεωρούν τη φιλία ως ειλικρινείς συνομιλίες και όχι απλά ειδοποιήσεις, η απομόνωση έχει ενταθεί, ιδίως μετά την πανδημία. Σύμφωνα με ένα δημοσίευμα του 2021, το 12% των Αμερικανών δήλωσε ότι δεν έχει πλέον πραγματικά κοντινούς φίλους στη ζωή τους, σε αντίθεση με το 3% πριν από τρεις δεκαετίες.
Το chat και η οθόνη έχουν εξαντλήσει με τον περιορισμό, αποκαλύπτοντας τη μοναξιά που νιώθουμε. Αυτό, τουλάχιστον, ισχύει για τη Δύση, η οποία διαθέτει όλα τα εργαλεία αλλά αντιμετωπίζει τη μείωση της κοινωνικότητας. Ποιες είναι, όμως, οι επιπτώσεις όταν χάνουμε τη συναναστροφή μας; Υπάρχει κάποιο ελάχιστο αριθμητικό όριο φίλων που χρειαζόμαστε για να αισθανόμαστε ασφαλείς και υποστηριζόμενοι;
Ίσως ένας μόνο πραγματικός φίλος αρκεί. Παράδοξα, όμως, λίγες επιστημονικές μελέτες έχουν εστιάσει στον ελάχιστο αριθμό των κοντινών φίλων, ίσως επειδή η ποσότητα δεν έχει σημασία χωρίς την ποιότητα. Σύμφωνα με τον επικοινωνιολόγο Jeffrey Hall από το Πανεπιστήμιο του Κάνσας, “Αν ο στόχος είναι απλά να μειώσεις τις αρνητικές επιπτώσεις της μοναξιάς στην υγεία σου, τότε το σημαντικό είναι να έχεις τουλάχιστον ένα σημαντικό άτομο στη ζωή σου, είτε είναι ο σύντροφός σου, είτε ένας φίλος κλπ.”
Για την ακαδημαϊκό Marisa Franco, δεν υπάρχει ένας χρυσός αριθμός φίλων. Αν και υπάρχουν μερικές έρευνες, κυρίως από Βρετανούς ψυχολόγους και ανθρωπολόγους, που προσπαθούν να ορίσουν αυτόν τον αριθμό, δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη απάντηση.
Γνωστότερος όλων είναι ο Robin Dunbar και τα αριθμητικά του όρια στις ανθρώπινες σχέσεις. Βάσει των γνωστικών του δυνατοτήτων, ο Dunbar κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μπορούμε να διατηρήσουμε έως και 150 περιστασιακούς φίλους, αλλά μόνο 5 άτομα στον πιο στενό μας κύκλο. Αυτό είναι το μέγιστο πλήθος που μπορούμε να διαχειριστούμε.
Άλλα διεθνή έρευνα αναφέρει ότι “όσο περισσότεροι φίλοι, τόσο το καλύτερο”, καθώς αυξάνεται η ικανοποίηση και η ποιότητα της ζωής, αλλά πόσο εύκολο είναι να διατηρούμε στενές σχέσεις με πάνω από 5 άτομα; Επομένως, το ερώτημα που πρέπει να κάνει κανείς στον εαυτό του είναι: Αισθάνομαι μόνος;
Αυτή είναι η βασική ερώτηση από την οποία πρέπει να ξεκινήσουμε, όπως υπογραμμίζει η Marisa Franco. Η μοναξιά μπορεί να είναι τοξική για την υγεία, με την ίδια να υποστηρίζει ότι “μπορεί να σε κάνει να αισθάνεσαι απειλές που δεν υπάρχουν και να εγκλωβιστείς στο φόβο της απόρριψης”.
Η Marisa Franco έχει αναπτύξει μια ολόκληρη ιστοσελίδα με συμβουλευτικά κείμενα για τη φιλία και τις ανθρώπινες σχέσεις, εστιάζοντας στην ειλικρίνεια και στην αναγνώριση των αναγκών του άλλου. Καθώς κάθε άτομο είναι διαφορετικό, η ποσότητα φίλων σχετίζεται άμεσα με την ποιότητα των σχέσεών μας.
Φωτό: unsplash.com