Γράφει η Δήμητρα Δήμου.
Το “σύνδρομο της μεγάλης αδελφής” αναφέρεται στην ιδέα ότι τα μεγαλύτερα αδέλφια, και ιδιαίτερα τα κορίτσια, αναλαμβάνουν συχνά τον ρόλο της υπερπροστατευτικής ή υπεύθυνης φιγούρας μέσα στην οικογένεια. Αυτός ο όρος δεν είναι επιστημονικός, αλλά περισσότερο περιγραφικός και συνδέεται με τις κοινωνικές και οικογενειακές δυναμικές. Όπως αναφέρυν σχετικά πολλές μελέτες, συχνά συνδέεται με το βάρος της ευθύνης που μπορεί να νιώθουν τα κορίτσια ως πρωτότοκα ή μεγαλύτερα αδέλφια, αλλά υπάρχει διχογνωμία σχετικά με το αν αυτό αποτελεί μύθο ή μια υπαρκτή ψυχολογική κατάσταση.
Μύθος ή αλήθεια;
Αν και δεν υπάρχει επίσημη αναγνώριση του “συνδρόμου” στον ψυχολογικό κόσμο, τα κοινωνικά και πολιτισμικά δεδομένα δείχνουν ότι οι μεγαλύτερες αδελφές πράγματι συχνά αναλαμβάνουν περισσότερες ευθύνες, κάτι που μπορεί να επηρεάσει τη ζωή τους. Η κοινωνία και οι γονείς τείνουν να προσδίδουν στα μεγαλύτερα κορίτσια ρόλους φροντίδας και υπευθυνότητας για τα μικρότερα αδέλφια, κάτι που επηρεάζει την ψυχολογική τους ανάπτυξη.
Αυτό μπορεί να βασίζεται σε πραγματικές εμπειρίες, αλλά το πώς βιώνεται διαφέρει από άτομο σε άτομο. Για κάποιες, το να είναι η μεγαλύτερη αδελφή είναι μια πηγή υπερηφάνειας και αυτοπεποίθησης, ενώ για άλλες, μπορεί να φέρει άγχος και πίεση. Έτσι λοιπόν, το «σύνδρομο» μπορεί να είναι μια γενίκευση που δεν ανταποκρίνεται απόλυτα σε όλες τις περιπτώσεις, αλλά πολλές φορές αντιστοιχεί σε πραγματικά συναισθήματα και εμπειρίες.
Πώς επηρεάζει τη ζωή των κοριτσιών;
Ανάληψη ευθυνών: Τα μεγαλύτερα κορίτσια συχνά αναλαμβάνουν ρόλους «μικρής μητέρας», φροντίζοντας τα μικρότερα αδέλφια. Αυτό μπορεί να τους δώσει έντονη αίσθηση ευθύνης, αλλά ταυτόχρονα να περιορίσει τον προσωπικό τους χρόνο και τις ανάγκες τους ως παιδιά.
Ανάπτυξη ηγετικών ικανοτήτων: Πολλά κορίτσια, μέσα από αυτόν τον ρόλο, αναπτύσσουν ηγετικές και οργανωτικές ικανότητες. Μαθαίνουν να λαμβάνουν αποφάσεις, να επιλύουν προβλήματα και να δείχνουν υπευθυνότητα από νωρίς. Αυτές οι δεξιότητες μπορεί να είναι πολύτιμες στην ενήλικη ζωή, τόσο στην επαγγελματική όσο και στην προσωπική τους ζωή.
Πίεση και άγχος: Η διαρκής πίεση να ανταποκρίνονται στις προσδοκίες των γονιών και να είναι ένα πρότυπο για τα μικρότερα αδέλφια μπορεί να προκαλέσει άγχος και συναισθήματα ανασφάλειας. Η υπερβολική προσήλωση στις ευθύνες μπορεί να οδηγήσει στην αίσθηση ότι οι προσωπικές τους ανάγκες παραμελούνται.
Σχέση με τα μικρότερα αδέλφια: Οι σχέσεις αυτές μπορεί να είναι πολύ στενές και γεμάτες αγάπη, αλλά ταυτόχρονα μπορεί να υπάρχουν εντάσεις, αν τα μεγαλύτερα κορίτσια αισθάνονται ότι φέρουν υπερβολικό βάρος. Η υπερπροστατευτικότητα ή οι συγκρούσεις για τις ευθύνες ενδέχεται να επηρεάσουν τη μελλοντική σχέση μεταξύ αδελφών.
Αυτοεκτίμηση: Το να είναι το “καλό παιδί” και να εκπληρώνουν τον ρόλο της υπεύθυνης αδελφής μπορεί να ενισχύσει την αυτοεκτίμησή τους. Ωστόσο, μπορεί επίσης να δημιουργήσει την αίσθηση ότι η αξία τους εξαρτάται από το πόσο καλά φροντίζουν τους άλλους, παραμελώντας έτσι τις δικές τους ανάγκες.
Το “σύνδρομο της μεγάλης αδελφής” ίσως δεν αποτελεί επιστημονικά τεκμηριωμένη θεωρία, αλλά αντανακλά πραγματικές κοινωνικές και οικογενειακές τάσεις που επηρεάζουν τη ζωή πολλών κοριτσιών. Ο ρόλος αυτός μπορεί να είναι πηγή δύναμης και ηγετικότητας, αλλά μπορεί επίσης να επιβαρύνει με πίεση και άγχος. Επομένως, δεν πρόκειται για απόλυτο μύθο, αλλά για μια κατάσταση που σε ορισμένες περιπτώσεις έχει υπαρκτές συνέπειες, αναδεικνύοντας την ανάγκη για ισορροπία και κατανόηση στον καταμερισμό ευθυνών μέσα στην οικογένεια.
Φωτό: unsplash.com