Γράφει η Εύα Καλαβρή.
36 χρόνια συμπληρώθηκαν από το πυρηνικό δυστύχημα του Τσερνόμπιλ που συγκλόνισε τον κόσμο στις 26 Απριλίου 1986.
Ανθρώπινα λάθη, παραλείψεις και κακοί χειρισμοί προκάλεσαν την έκρηξη του αντιδραστήρα 4 του Πυρηνικού Σταθμού Παραγωγής Ενέργειας, που σήμερα βρίσκεται σε Ουκρανικά εδάφη (τότε Σοβιετική Ένωση). Το ατύχημα στοίχισε τη ζωή σε δεκάδες εργαζόμενους και πυροσβέστες που είτε βρίσκονταν εκεί είτε έσπευσαν να βοηθήσουν και εκτέθηκαν σε ακραία ποσοστά ραδιενέργειας. Ανυπολόγιστη είναι και η καταστροφή που προκλήθηκε στο περιβάλλον από τη μόλυνση των εδαφών, των υδάτινων πόρων και το θάνατο της άγριας ζωής.
Ανθρώπινα ψέματα, παραλείψεις, καθυστερήσεις στη διαχείριση της κρίσης και για μεγάλο χρονικό διάστημα απόκρυψη των συνθηκών και των επιπτώσεων του ατυχήματος ήταν αυτά που στοίχισαν τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων από τις γύρω περιοχές και σε ολόκληρη την Ευρώπη, οι οποίοι αρρώστησαν από καρκίνο και λευχαιμία.
The first photo of Chernobyl on the morning of the nuclear disaster #OnThisDay in 1986. The heavy grain is due to the huge amount of radiation in the air that began to destroy the camera film the second it was exposed for this photo. #Ukraine️ #Chernobyl #History pic.twitter.com/KUHQPjCO5r
— J&L Historical (@Jason_R_Burt) April 26, 2022
Το διαδίκτυο γέμισε με σχόλια και αναμνήσεις εκείνων που θυμούνται τι έκαναν, τι άκουσαν και τι ένιωθαν εκείνη την ημέρα. Καθώς το ραδιενεργό σύννεφο που δημιουργήθηκε πάνω από το εργοστάσιο του Τσερνόμπιλ ταξίδεψε γρήγορα σε όλες τις γύρω χώρες, με τη ραδιενεργή ακτινοβολία να φθάνει και στον ελληνικό ουρανό, πολλοί ήταν εκείνοι που θυμούνται τα μέτρα που έλαβαν για την ασφάλειά τους: να αποφύγουν την έκθεση στην πρώτη βροχή, να πλένουν καλά τα φρούτα και τα λαχανικά, να μην μετακινούνται άσκοπα και άλλα πολλά…
Radiation spread in Europe, May 1986. #Chornobyl museum #Kyiv pic.twitter.com/KLjV82s74h
— Alexandros Politis (@alex_poli) March 10, 2022
Το 2019, παρουσιάστηκε η μίνι σειρά 6 επιδοσίων “Chernobyl” παραγωγής HBO. Βασίζεται σε αληθινά γεγονότα από τη χειρότερη πυρηνική καταστροφή στην ιστορία της ανθρωπότητας, κατέχει πλέον ρεκόρ θετικών κριτικών και χιλιάδες σχόλια ανθρώπων που οι αναμνήσεις τους ταυτίζονται με τις σκηνές στις τηλεοπτικές τους οθόνες.
Για όσους προτιμούν τα βιβλία υπάρχει το “Τσερνόμπιλ, ένα χρονικό του μέλλοντος” (βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 2015), το σπαρακτικό αριστούργημα της Λευκορωσίδας συγγραφέως Σβετλάνας Αλεξίεβιτς, ένα από τα σημαντικότερα βιβλία του 20ού αιώνα, που, μετά την Άννα Φρανκ και τον Πρίμο Λέβι, που επανακαθόρισε την έννοια της λογοτεχνίας της μαρτυρίας.
«Στηρίζεται στο ζωντανό υλικό των μαρτυριών απλών ανθρώπων, δικαιώνοντας τη γνωστή φράση του διάσημου Εβραίου συγγραφέα Elie Wiesel ότι ο 20ός αιώνας είναι ο αιώνας της μαρτυρίας, ή αλλιώς της φωνής των ανώνυμων που υπήρξαν τα θύματα ιστορικών γεγονότων που υπονόμευσαν στο έπακρο τις αξίες του πολιτισμού μας: ολοκαύτωμα, γκουλάγκ, πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον αμάχων, οικολογικές καταστροφές» (Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου)
"Chernobyl is like the war of all wars. There's nowhere to hide. Not underground, not underwater, not in the air".
Svetlana Alexievich, Voices from Chernobyl: The Oral History of a Nuclear Disaster
#Chernobyl #ChernobylDisaster pic.twitter.com/5ZfwWVmfcP— Mina Hosseini (@Minacompetition) April 26, 2022
Το δυστύχημα αυτό θα πρέπει να είναι για όλους μας μια τεράστια υπενθύμιση ότι πουθενά δεν μπορούμε να είμαστε ασφαλείς σε περίπτωση μιας νέας τέτοιας καταστροφής και ότι καμία πολιτική ηγεσία δεν πρόκειται να μας σώσει. Οι συνέπειες είναι αόρατες, μακροπρόθεσμες και διαρκείας. Το ιστορικό αυτό γεγονός θα πρέπει να γίνει ένα μεγάλο μάθημα που θα διδάξουμε τις επόμενες γενιές.
Αυτές τις μέρες συζητάμε για το θέμα, διαβάζουμε, ενημερωνόμαστε. Σε ανάμνηση των ηρώων που έσπευσαν να περιορίσουν την καταστροφή και των τραγικών θυμάτων του Τσερνόμπιλ, σήμερα το κείμενό μου. Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ.