Γράφει η Εύα Καλαβρή.
Σήμερα, υπό κανονικές συνθήκες, θα ξεκινούσαν στη Χαλκίδα μας οι καθιερωμένοι εορτασμοί για την πολιούχο Αγία Παρασκευή.
Οι εορτασμοί συνήθως διαρκούν μία εβδομάδα και περιλαμβάνουν, πέρα από θρησκευτικές εκδηλώσεις και προσκύνημα, μια μεγάλη εμποροπανήγυρη, τα λεγόμενα «παζάρια», και άλλες παράλληλες εκδηλώσεις και ψυχαγωγικά δρώμενα.
Ο Ιερός Ναός της Αγίας Παρασκευής στη Χαλκίδα, photo Wikimedia Commons
Όλοι μας, μικροί, μεγάλοι έχουμε αναμνήσεις από το πανηγύρι αυτό, που αποτελεί μεγάλο γεγονός του καλοκαιριού στην πόλη μας! Άλλοι το έχουμε συνδυάσει περισσότερο με έξοδο, βόλτα και ψώνια στα παζάρια, άλλοι με τις ταβέρνες, τη γουρουνοπούλα και το κρασί και άλλοι με το λούνα παρκ που στηνόταν στα πλαίσια των εκδηλώσεων και προσέλκυε τα παιδιά! Εμείς, σαν παιδιά, το λούνα παρκ το λέγαμε «κουρσάκια», μάλλον εξαιτίας των «συγκρουόμενων», το θυμόσαστε κι εσείς;;
Τα τελευταία χρόνια όλο αυτό το σκηνικό έμοιαζε να φθίνει και να υποβαθμίζεται, τα παζάρια είχαν γεμίσει με ευτελή προϊόντα, το λούνα παρκ φάνταζε «παλιακό», το φαγητό στη λαδόκολλα με συνοδεία κρασιού χύμα φαινόταν να μην προσελκύει τους νέους, οι οποίοι πλέον βγαίνουν κάθε βράδυ και δεν περιμένουν τα πανηγύρια για έξοδο, όπως παλιά.
Παρόλα αυτά, το παζάρι μας έχει τη δική του Ιστορία, ζει στις μνήμες μας, και από μια μικρή ιστορική αναζήτηση που κάναμε, διαπιστώσαμε ότι πάντοτε οι απόψεις διίσταντο! Και για την οικονομική συνεισφορά του στον τόπο, καθώς στα παζάρια συμμετείχαν με πάγκους και ξένοι έμποροι, αλλά και για την ποιότητα των προϊόντων:
Εφημερίδα Εωσφόρος, φ.90 (9.8.1930)
Η παραπάνω άποψη της εφημερίδας «Εωσφόρος», καθώς και πλούσιο υλικό, υπάρχουν αναρτημένα στο Γενικά Αρχεία του Κράτους (sch.gr). Μία ιστορική αναδρομή μέσα από δημοσιεύματα εφημερίδων, που όπως γράφει η συντακτική ομάδα τους: «…στους παλαιότερους θα ανασύρει αγαθές μνήμες, ενώ για τους νεότερους συχνά θα μοιάζει με αληθινό παραμύθι που διηγούνται γιαγιάδες και προγιαγιάδες, με φόντο τον Εύριπο και τη γέφυρα, τα κέντρα της παραλίας, το ναό της Αγίας Παρασκευής και τα παραπήγματα του πανηγυριού.»
Πώς προέκυψε όμως η, υποτιμητική πλέον, φράση «είσαι για τα πανηγύρια»;;;
Η φράση δεν είχε πάντοτε κοροϊδευτική σημασία. Λένε ότι από την αρχαιότητα, όταν Έλληνες και ξένοι έμποροι ξεκινούσαν για κάποιο πανηγύρι και τους ρωτούσαν για πού ετοιμάζονται, απαντούσαν: «Είμαστε για τα πανηγύρια»!
Στη νεότερη ιστορία μας η φράση απέκτησε άλλο νόημα:
«Είναι για τα πανηγύρια» λέμε για κάποιον ανόητο ή με γελοία εμφάνιση ή για πράγματα κακής ποιότητας. Και φαίνεται να έχει επικρατήσει έτσι διότι στα πανηγύρια ήταν συνηθισμένο να πηγαίνουν όσους ήταν τρελοί, με κάποια αναπηρία ή όσους είχαν χρόνια πάθηση, ώστε είτε να γίνουν καλά με τη θαυματουργή επέμβαση του Αγίου που γιόρταζε, είτε ως «θεάματα» για την αναζήτηση ελεημοσύνης. Ακόμη, στα πανηγύρια έβλεπε κανείς, εκείνους τους καιρούς της μονοτονίας, πράγματα παράξενα που δεν τα συναντούσε αλλού. Και τέλος, στα πανηγύρια πωλούνταν διάφορα είδη φανταχτερά αλλά ευτελή, τα λεγόμενα «πανηγυρτζίδικα».
Εγώ, από μία συζήτηση που έκανα με παππουδο-γιαγιάδες, κατέληξα ότι πολλοί άνθρωποι περίμεναν το πανηγύρι της περιοχής ως άλλο κοσμοϊστορικό γεγονός, για να βγουν, να ξεσκάσουν, να χορέψουν και ουσιαστικά να ξεσαλώσουν, που λέμε, με κλαρίνα και βιολιά!
Με πληροφορίες από:
Γενικά Αρχεία του Κράτους (sch.gr) Αρχεία Νομού Ευβοίας (πηγαίνετε στη στήλη δραστηριότητες > πολιτιστικές > εκθέσεις > Το πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής)
Για τα πανηγύρια « Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία (wordpress.com)
Photo credits:
File:Αγία Παρασκευή Χαλκίδα 2658.jpg – Wikimedia Commons, pexels.
