Γράφει η Εύα Καλαβρή.
Πέρασε το πολυπόθητο Πάσχα 2022. Άφησε πίσω του ρεκόρ εξόδου από την πρωτεύουσα, ζωντάνεψε την απανταχού ελληνική επαρχία, αναβίωσε έθιμα, γλέντια και παραδόσεις, γέμισε τις εκκλησίες και τα στομάχια μας με πολύ φαγητό!
Όταν ήμουν παιδί είχα βρεθεί για Πάσχα με την οικογένειά μου στην Κρήτη. Θυμάμαι έντονα κάποιες στιγμές από τότε που μου είχαν κάνει εντύπωση, καθώς διέφεραν λίγο από τις δικές μας Ευβοιώτικες πασχαλινές συνήθειες.
Θυμάμαι τους άντρες να πυροβολούν κάθε λίγο και λιγάκι στον αέρα για να εκφράσουν τη χαρά τους και να υποδεχθούν τους επισκέπτες, τις ατελείωτες ώρες που έπιναν κι έτρωγαν ακούραστοι, την αστείρευτη ευρηματικότητα των γυναικών νοικοκυρών που ανά δύο ώρες μάζευαν το κρέας από το τραπέζι και το εμφάνιζαν ξανά με άλλο συνοδευτικό και συνταγή (με μακαρόνια, με πιλάφι, με ζουμί και χωρίς) και θυμάμαι έντονα και το κάψιμο του Ιούδα.
Ο Ιούδας πολιορκείται λίγο πριν παραδοθεί στην πυρά. Τολό Αργολίδας 2022
Μπορεί να μην ήμουν σε θέση ν’ αξιολογήσω με το παιδικό μου μυαλό όλα αυτά που έβλεπα και ζούσα, όμως αυτό το έθιμο με την καύση ενός ανθρώπινου ομοιώματος σε κρεμάλα, μέσα στο νερό, έχει χαραχθεί καλά στη μνήμη μου. Θυμάμαι να το συζητάνε γύρω μου σαν ένα υπερθέαμα που επρόκειτο να συμβεί, το βράδυ της Κυριακής του Πάσχα. Ο Ιούδας βρισκόταν ήδη σε κοινή θέα αρκετές ώρες πριν το πρώτο φλεγόμενο βέλος καρφώσει το αχυρένιο σώμα του, μετά τη δύση του ήλιου κι ενώπιον ενός πολυάριθμου κοινού που τιμωρούσε την προδοσία μέσω αυτής της συμβολικής εκτέλεσης.
ο φλεγόμενος Ιούδας. Τολό Αργολίδας 2022
Αυτές τις μνήμες ανέσυρα όταν φέτος έλαβα φωτογραφίες από το κάψιμο του Ιούδα σε μία άλλη περιοχή της Ελλάδας, το Τολό Αργολίδας. Φίλοι μου έστειλαν στιγμιότυπα κι εγώ άρχισα να “ψάχνω” το έθιμο αυτό λίγο παραπάνω στην προσπάθειά μου να συμβιβάσω την παιδική ανάμνηση με το συναίσθημα που προκλήθηκε στον ενήλικο εγκέφαλό μου. Δε θα πω περισσότερα για το “πόρισμα” αυτής της εσωτερικής έρευνας, μόνο θα μοιραστώ μαζί σας δύο ποιήματα του Γιάννη Βαρβέρη, με θέμα τον Ιούδα, κλείνοντας ποιητικά τα φετινά “πασχαλινά αφιερώματα”.
Η μητέρα του Ιούδα
Παιδί μου
ότι μάλλον Τον πρόδωσες
αντάρτη ενός Μεσσία που περιμέναμε
το ξέρω.
Όσο για το ευτελές ποσό που επέστρεψες
και για το δέντρο που εμπιστεύτηκες
είναι τα πιο πιστά δηνάρια μετανοίας.
Στον άθλιο τόπο τώρα εδώ
ήρθα για να μυρώσω το νεκρό σου σώμα.
Σαν μάνα
εγώ σ’ έχω ήδη συγχωρέσει.
Όμως σπαράζω γιατί αν όλοι
οι πεθαμένοι αυτού του κόσμου
κάποτε συγχωρεθούν
εσύ θα μείνεις έξω απ’ το έλεός Του.
Μόνο μια ελπίδα, γιε μου, με ζεσταίνει:
είναι η συγχώρεση από μάνα
από την Παναγιά
και Της φιλώ το χέρι.
Το μυστικό του Δείπνου
Αφού το Πάσχα τέλειωσε
ύστερα από μια τέτοιαν εβδομάδα
κάθισαν όλοι οι μαθητές
γύρω απ’ τον Κύριο
να ξεκουραστούν και να ξαναδειπνήσουν.
Κανείς δεν είχε διάθεση
για φαγητό και για κουβέντες
τα σκέπαζε όλα μια σεπτή κατήφεια
ανάμεσα σε απορία και τύψη.
Και είπεν ο Κύριος:
«Παιδιά μου
το ξέρω πια πως όλοι σας
απόστολοι κι απλοί πιστοί
μ’ έχετε κάποτε προδώσει.
Εκτός απ’ όσους
μετέτρεψαν σε ομηρία την πίστη
διεκδίκησαν εκ του ασφαλούς τη βασιλεία
φοβήθηκαν και δεν εμπιστευθήκαν το έλεος
και βίαια ταπείνωσαν εαυτούς για να υψωθούνε.
Ενάρετοι κι αμαρτωλοί λοιπόν, παιδιά μου
όλοι μια μέρα θα συγχωρεθούν
εκτός απ’ τους δειλούς εκείνους
που δεν τολμήσανε να με προδώσουν.
από τη συλλογή «ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΟΝΟΣ», Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ
Σας εύχομαι Χρόνια Πολλά και το Φως της Ανάστασης να φωτίζει τις ζωές σας και να σας οδηγεί στο δρόμο της αγάπης και της αλληλεγγύης.
Πηγή ποιημάτων:
Υπάρχει-Λόγος (Εν αρχή ην ο Λόγος): Ποιήματα για τον Ιούδα (pyroessa-logotimis.blogspot.com)
Εισαγωγική εικόνα: Ludovico Carracci – Bacio di Giuda (Wikimedia Commons)