Γράφει η Δήμητρα Δήμου.
Ένα από τα πιο δύσκολα μέρη των διαπροσωπικών σχέσεων είναι η ισορροπία μεταξύ των δικών μας αναγκών και αυτών των άλλων. Συχνά, βρισκόμαστε να πνιγόμαστε στις υποχρεώσεις, θυσιάζοντας τις δικές μας ανάγκες για να ευχαριστήσουμε τους άλλους, λόγω των ενοχών που μας εμποδίζουν να πούμε «όχι». Τα όρια, ωστόσο, είναι οι αόρατοι φράχτες που προσδιορίζουν τον προσωπικό μας χώρο και τα συναισθηματικά μας όρια.
Αποτελούν τη βάση για τη δημιουργία υγιών σχέσεων, επιτρέποντάς μας να φροντίζουμε τον εαυτό μας ενώ παράλληλα συνδεόμαστε με τους άλλους. Χωρίς σαφή όρια, μπορεί να αισθανθούμε αποκομμένοι, εξαντλημένοι ή αγανακτισμένοι, οδηγώντας σε συγκρούσεις και ανικανοποιητικές σχέσεις. Το να πούμε «όχι» μας επιτρέπει να διαχειριζόμαστε τον χρόνο και την ενέργειά μας για δραστηριότητες και στόχους που πραγματικά έχουν σημασία για εμάς.
Ο καθορισμός των ορίων αποτελεί πράξη αυτοαγάπης και αυτοσεβασμού. Δηλώνει στους άλλους ότι εκτιμάτε τη ζωή σας και γνωρίζετε καλά τι χρειάζεστε. Επιπλέον, τα όρια δημιουργούν σαφείς προσδοκίες που βοηθούν τις σχέσεις να λειτουργούν ομαλά. Οι υγιείς σχέσεις βασίζονται στην αμοιβαία υποστήριξη και στην αναγνώριση των περιορισμών του άλλου.
Τα αισθήματα ενοχής είναι ένα κοινό εμπόδιο στον καθορισμό των ορίων. Η ενοχή αναδύεται όταν νιώθουμε ότι κάναμε κάτι λάθος. Έτσι, αν νιώθετε ενοχή όταν θέτετε όρια, αυτό οφείλεται στην πεποίθηση ότι δεν έχετε το δικαίωμα να προστατεύσετε τον εαυτό σας, να πείτε όχι ή να εκφράσετε τις δικές σας ανάγκες. Το να λέμε «όχι» δεν σημαίνει απόρριψη του άλλου, αλλά προτεραιότητα στον εαυτό μας. Καθορίζοντας όρια, αναγνωρίζουμε τις προσωπικές μας ανάγκες και την ανάγκη για αυτοφροντίδα.
Το να πείτε «όχι» μπορεί να είναι δύσκολο, ιδίως αν προέρχεστε από δυσλειτουργική οικογένεια ή έχετε τάσεις συνεξάρτησης. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το να θέτετε όρια μπορεί να φαίνεται σαν παραβίαση των κανόνων ή ακόμη και ως εγωιστικό. Η ενσωμάτωση όμως των ορίων σας είναι ένα βήμα προς την αυτοαναγνώριση και τη διατήρηση μιας υγιούς ζωής.
Για να μειώσετε τα αισθήματα ενοχής, θυμηθείτε ότι το να λέτε «όχι» δεν σημαίνει απόρριψη των άλλων, αλλά δίνει προτεραιότητα στον εαυτό σας. Ο καθορισμός ορίων αφορά την αναγνώριση των προσωπικών σας αναγκών και την ανάγκη για αυτοφροντίδα. Το να φροντίζετε τον εαυτό σας δεν είναι λάθος, αλλά αναγκαίο για την καλή σας σωματική και ψυχική υγεία.
Όταν απαντάτε αρνητικά, εκφράστε ευγνωμοσύνη και εκτίμηση. Αναγνωρίστε το αίτημα και ευχαριστήστε το άτομο που σας σκέφτηκε. Αυτό δείχνει σεβασμό και μειώνει τον αντίκτυπο της άρνησης.
Να είστε σαφείς και συνοπτικοί στην άρνησή σας. Δηλώστε το «όχι» σας ξεκάθαρα και άμεσα, αποφεύγοντας τις δικαιολογίες και τα «συγγνώμη». Αυτό διακρίνει την εμπιστοσύνη και αποτρέπει πιθανές παρεξηγήσεις
Προσφέρετε εναλλακτική λύση ή συμβιβασμό, εάν χρειάζεται. Το να προτείνετε έναν άλλο τρόπο με τον οποίο θα μπορούσατε να βοηθήσετε δείχνει την προθυμία σας να συνεργαστείτε, διατηρώντας παράλληλα τα όριά σας.
Φωτό: Debby Urgen, David Gor, Daniel Heron, Florian (unsplash.com)