Γράφει η Εύα Καλαβρή.
Η επικοινωνία δεν περιορίζεται μόνο στις λέξεις που χρησιμοποιούμε. Συχνά, το σώμα μας λέει πολλά περισσότερα από όσα εκφράζουμε λεκτικά, μέσω της μη λεκτικής επικοινωνίας. Αυτό είναι γνωστό σε όλους μας ως «γλώσσα του σώματος» και περιλαμβάνει τις εκφράσεις και τους μορφασμούς του προσώπου, τη στάση του σώματός μας, τον τόνο της φωνής και το ύφος της ομιλίας…
Είναι πολλές οι φορές που επικοινωνούμε κάτι ασυνείδητα, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε παρερμηνεία των μηνυμάτων που θέλουμε να μεταφέρουμε. Γι’ αυτό, η κατανόηση και η συνειδητή διαχείριση αυτών των μη λεκτικών σημάτων μπορεί να βελτιώσει συνολικά την επικοινωνία, να ενισχύσει τις σχέσεις μας, να μας βοηθήσει να κατανοούμε καλύτερα τους άλλους αλλά και να περνάμε με σαφήνεια τα μηνύματά μας στους παραλήπτες.
Η μη λεκτική επικοινωνία περιλαμβάνει οποιοδήποτε μήνυμα μεταδίδουμε χωρίς λόγια. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω:
Της γλώσσας του σώματος (η στάση μας, οι κινήσεις μας, ακόμη και η απόσταση που κρατάμε από κάποιον).
Των εκφράσεων του προσώπου (χαμόγελο, μορφασμοί, συνοφρύωμα).
Της οπτικής επαφής (π.χ. αν κοιτάμε κάποιον στα μάτια ή αποφεύγουμε το βλέμμα του).
Των χειρονομιών (χαιρετισμός, κίνηση χεριών).
Του τόνου και της έντασης της φωνής (ήχος, παύσεις, ταχύτητα ομιλίας, ύφος).
Όλα τα παραπάνω έχουν τεράστιο αντίκτυπο στην επικοινωνία μας και πολύ συχνά, οι άνθρωποι δίνουν μεγαλύτερη σημασία στη μη λεκτική συμπεριφορά παρά στα ίδια τα λόγια.
Όμως τι μπορεί να λέμε χωρίς καν να το καταλαβαίνουμε; Μερικά καθημερινά παραδείγματα:
Η κατεύθυνση που κοιτάζει το σώμα μας μπορεί να δείχνει το ενδιαφέρον μας. Αν είμαστε στραμμένοι προς το συνομιλητή μας, δείχνουμε αφοσιωμένοι στη συζήτηση. Αντίθετα, αν το σώμα μας κοιτάει αλλού, μπορεί να σημαίνει αδιαφορία ή επιθυμία να λήξει η συζήτηση.
Η χρήση του κινητού μας τηλεφώνου επίσης μπορεί να διαστρεβλώσει την επικοινωνία: το να κοιτάμε το κινητό ενώ κάποιος μας μιλάει, δείχνει ότι η προσοχή μας είναι αλλού. Αν θέλουμε να δείξουμε σεβασμό, καλό είναι να αφήνουμε το κινητό μακριά και να εστιάζουμε πλήρως στον συνομιλητή μας.
Η αποφυγή οπτικής επαφής μπορεί να σημαίνει αμηχανία, αδιαφορία ή έλλειψη αυτοπεποίθησης. Αντίθετα, η σταθερή οπτική επαφή δείχνει ενδιαφέρον και προσοχή. Ωστόσο, αν κοιτάμε κάποιον συνεχώς, (τον «καρφώνουμε») μπορεί να μοιάζει απειλητικό ή να προκαλεί στρες. Η ισορροπία είναι το κλειδί.
Η επίγνωση και η συνειδητή χρήση μη λεκτικής επικοινωνίας μπορεί να μας βοηθήσει να γίνουμε καλύτεροι στην αλληλεπίδρασή μας με άλλους ανθρώπους. Και είναι πιο απλό από όσο φαίνεται: χρειάζεται να παρατηρούμε, να προσαρμοζόμαστε, να ρωτάμε όταν δεν είμαστε σίγουροι. Κάπως έτσι λοιπόν μπορούμε να οδηγηθούμε σε πιο ουσιαστικές σχέσεις.