Γράφει η Εύα Καλαβρή.
Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα ψυχικής υγείας (10 Οκτωβρίου), διαβάσαμε πολλά άρθρα, συμβουλές, εμπειρίες, απόψεις και στενάχωρα στατιστικά στοιχεία. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, στη σχετική εκστρατεία του για φέτος, προτρέπει η ψυχική υγεία κι ευεξία να γίνουν παγκόσμια προτεραιότητα:
Η πανδημία επηρέασε αρνητικά την ψυχική υγεία των ανθρώπων και συνεχίζει να την επηρεάζει ακόμη, γι’ αυτό και η αναζωπύρωση των προσπαθειών για προστασία και βελτίωσή της είναι πρωταρχικής σημασίας.
Ήδη πριν από την πανδημία, το 2019, ένας στους οκτώ ανθρώπους παγκοσμίως ζούσε με ψυχική διαταραχή. Ταυτόχρονα, οι υπηρεσίες και η χρηματοδότηση που διατίθενται για την ψυχική υγεία παραμένουν σε έλλειψη έως και ανυπαρξία σε χώρες χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων.
Η πανδημία COVID-19 έχει δημιουργήσει μια παγκόσμια κρίση για την ψυχική υγεία, τροφοδοτώντας βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα στρες και υπονομεύοντας την ψυχική υγεία εκατομμυρίων ανθρώπων. Οι εκτιμήσεις αναφέρουν αύξηση πάνω από 25% στις αγχώδεις και καταθλιπτικές διαταραχές, κατά το πρώτο έτος της πανδημίας. Την ίδια στιγμή, το στίγμα και οι διακρίσεις εξακολουθούν να αποτελούν εμπόδιο για την κοινωνική ένταξη και την πρόσβαση στην κατάλληλη φροντίδα.
Η ευαισθητοποίηση και η δράση είναι μονόδρομος.
Ανάμεσα στα πολλά που διάβασα λοιπόν, με κέρδισε μια ανάρτηση σχετικά με τις φράσεις που θα μπορούσαμε ν’ αποφεύγουμε να λέμε στους συνανθρώπους μας, από σήμερα κιόλας:
“μην αγχώνεσαι”
“θα περάσει”
“δε σε φοβάμαι εσένα” ή “δεν έχεις ανάγκη εσύ”
“έλα μωρέ, μην κάνεις έτσι”
Ειδικά το “μην αγχώνεσαι” μπορεί να το ακούω γύρω μου και 10 φορές την ημέρα! Κι εννοείται άλλες τόσες φορές το λέω κι εγώ σε άλλους. Λες και υπάρχει ένα κουμπί, που “σβήνει” το άγχος και δεν είχες σκεφτεί να το πατήσει, μέχρι που στο είπε κάποιος. Έτσι, με το που σου λένε “μην αγχώνεσαι”, εντελώς μαγικά σταματάς να αγχώνεσαι! Κάποιος σου λέει πως να νιώθεις κι εσύ το κάνεις!
Προφανώς και δεν συμβαίνει αυτό και οι φράσεις αυτές δεν βοηθούν καθόλου.
Από το να τις λέμε λοιπόν είναι καλύτερα να μη λέμε τίποτα, ενώ αν πραγματικά θέλουμε να βοηθήσουμε, μπορούμε να πούμε:
“Μίλησέ μου, πες μου πως νιώθεις, σε ακούω”
“Είμαι εδώ για σένα, στα εύκολα και στα δύσκολα”
“Σε καταλαβαίνω”
Ανάλογα με την περίπτωση και την περίσταση, μπορούμε να ενθαρρύνουμε τον διπλανό μας με κάτι διαφορετικό από το “δε σε φοβάμαι εσένα” που απαξιώνει τη συναισθηματική ανθρώπινη εμπειρία:
“η αποτυχία είναι κομμάτι της προόδου και της επιτυχίας”
“δεν είσαι μόνος/μόνη, τώρα σου φαίνεται βουνό, χρειάζεσαι λίγο χρόνο”
Ας έχουμε πάντα στο μυαλό μας ότι κάθε άνθρωπος έχει τα δικά του προβλήματα, τα οποία δεν χρειάζεται να μπαίνουν σε ζυγαριά ή σύγκριση. Κάτι σημαντικό για εμένα είναι ασήμαντο για κάποιον άλλο και πάει λέγοντας. Σημασία έχει να στεκόμαστε δίπλα στους ανθρώπους μας, στους φίλους μας, στα παιδιά μας με ανοιχτό μυαλό και καρδιά, με διάθεση να ακούσουμε χωρίς να κρίνουμε.
Και αν μπορώ να σας προτείνω μικρές – καθημερινές “θεραπείες”, αυτές είναι:
Ασκήσεις αναπνοής, επαφή με τη φύση, άσκηση, διάβασμα, διαλογισμός, επαρκής και καλός ύπνος.