Γράφει η Εύα Καλαβρή.
Το γαϊτανάκι* είναι ένα χορευτικό έθιμο που βλέπουμε συνήθως τις Απόκριες.
Ένα ψηλό κοντάρι τυλιγμένο με πολύχρωμες φαρδιές κορδέλες, κάθε χορευτής κρατάει μία στα χέρια του και ξεκινάει έναν κυκλικό εύθυμο χορό. Ένας χαρούμενος χορός – παιχνίδι, απόλυτα ταιριαστός με την ατμόσφαιρα και τη διάθεση της Αποκριάς!
Οι χορευτές ανακατεύονται, οι κορδέλες τυλίγονται γύρω από το κοντάρι, η παραδοσιακή μουσική υπαγορεύει το ρυθμό, το πλήθος παρακολουθεί κι ενθαρρύνει με φωνές και τραγούδι.Όσο οι κορδέλες αγκαλιάζουν το κοντάρι, οι χορευτές πλησιάζουν όλο και περισσότερο μεταξύ τους, μέχρι που η φορά του χορού αντιστρέφεται και το πολύχρωμο και περίτεχνο “πλεκτό” ξετυλίγεται και πάλι.
Το έθιμο αναβίωσαν πολιτιστικοί σύλλογοι από την Εύβοια και όλη την Ελλάδα, σχολεία και ανεξάρτητες ομάδες μικρών και μεγάλων, στην ηλιόλουστη παραλία της Χαλκίδας, χθες Κυριακή 19-2-2023. Η εκδήλωση – θεσμός “τα γαϊτανάκια του Ευρίπου” είχε μεγάλη επιτυχία κι ενθουσιώδη προσέλευση κόσμου καταλήγοντας σε μια μεγάλη αλυσίδα 1500+ ανθρώπων, οι οποίοι “δεμένοι” χόρεψαν ευβοιώτικο καβοντορίτικο, κατά μήκος της παραλίας.
Από τον κυκλικό χορό γύρω από τα γαϊτανάκια, μέχρι το σταύρωμα των χεριών στον καβοντορίτικο, οι συμβολισμοί πολλοί μέσα σε κλίμα χαράς και ευθυμίας.
Ο κύκλος συμβολίζει την ολότητα, την πληρότητα, την αιωνιότητα – δεν έχει αρχή ούτε τέλος. Συμβολίζει τον κύκλο της ζωής, από τη γέννηση ως το θάνατο, από τη χαρά στη λύπη, από τον χειμώνα στην άνοιξη και αντίστροφα. Ο καβοντορίτικος χορός, κυκλικός και σταυρωτός, απλός, στρωτός και στέρεος, με τους ανθρώπους σφιχτά δεμένους και δίπλα-δίπλα, συμβολίζει την ενότητα, την ομαδικότητα και την αλληλοϋποστήριξη, κόντρα στις αντιξοότητες.
Δυνατά μηνύματα, αυθεντικά χαμόγελα και νότες αισιοδοξίας εισπράξαμε χθες και νιώθουμε ευγνωμοσύνη.
Τα γαϊτανάκια, τα δημοτικά τραγούδια, η παραδοσιακή μουσική, τα έθιμά μας, αποτελούν το λαϊκό πολιτισμό μας, τον καθρέπτη του ελληνικού λαού. Ενός λαού αυθεντικού, ενωμένου, με πίστη, αξίες και ιδανικά. Αν και πολλές από τις παραδόσεις μας σβήνουν στο πέρασμα των χρόνων, αποβάλλονται ή τροποποιούνται, είναι σημαντικό να φέρνουμε τα παιδιά μας σε επαφή με αυτές και ν’ αναβιώνουμε όμορφα έθιμα.
Και του χρόνου λοιπόν, ακόμη περισσότεροι και πιο σφιχτά δεμένοι!
*Γαϊτανάκι: Στην wikipedia διαβάζουμε ότι στην Ελλάδα το γαϊτανάκι ήρθε είτε από πρόσφυγες της Μικράς Ασίας,[2] ή από Βενετούς των Επτανήσων. [3] Η λέξη «γαϊτανάκι» είναι υποκοριστικό της τουρκικής λέξης «γαϊτανίν» που σημαίνει κορδόνι. [1] Παραδοσιακά οι χορευτές του είναι δώδεκα κι ένας που κρατά το κοντάρι. [4]