Το έθιμο των κόκκινων αυγών και πώς θα νικήσεις τη μάχη του τσουγκρίσματος!

Γράφει η Εύα Καλαβρή.

Πλησιάζει η Μεγάλη Πέμπτη, οπότε και παραδοσιακά θα βάψουμε τα αυγά κόκκινα ή και σε άλλα χρώματα, για να πέσουμε στη μάχη του τσουγκρίσματος από το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου και φυσικά την Κυριακή του Πάσχα! Φέτος όμως θα είστε πανέτοιμοι να τους κερδίσετε όλους και να μοιραστείτε, αν θέλετε, τα μυστικά του “πιο δυνατού αυγού” και άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία αυτού του εθίμου.

Το βάψιμο των αυγών τη Μεγάλη Πέμπτη:

Το αυγό συμβολίζει τον τάφο του Χριστού που ήταν ερμητικά κλειστός, όπως το περίβλημα του αυγού, αλλά έκρυβε μέσα του τη “Ζωή”, αφού από αυτόν βγήκε ο Χριστός και αναστήθηκε.

Μπορεί να βάφουμε τα αυγά σε διάφορα χρώματα και χρησιμοποιώντας ποικίλες τεχνοτροπίες, ωστόσο η παράδοση τα θέλει κόκκινα. Είναι γεγονός πως τα χρωματιστά αυγά τα συναντάμε από την αρχαιότητα, στη Ρώμη, στην Ελλάδα, στην Κίνα, στην Αίγυπτο, ως δώρα στις ανοιξιάτικες γιορτές μαζί με κουνέλια, τα οποία συμβολίζουν τη γονιμότητα.

Πώς ακριβώς καταλήξαμε στην επιλογή του κόκκινου χρώματος, δεν είναι ξεκάθαρο. Ανάμεσα στις γενικά αποδεκτές εξηγήσεις είναι πως το κόκκινο χρώμα στα αυγά συμβολίζει το αίμα και τη θυσία του Ιησού.

Το τσούγκρισμα των κόκκινων αυγών: περισσότερα >

Από τα γαϊτανάκια του Ευρίπου στον Καβοντορίτικο χορό, με δυνατά μηνύματα ενότητας κι αισιοδοξίας

Γράφει η Εύα Καλαβρή.

Το γαϊτανάκι* είναι ένα χορευτικό έθιμο που βλέπουμε συνήθως τις Απόκριες.

Ένα ψηλό κοντάρι τυλιγμένο με πολύχρωμες φαρδιές κορδέλες, κάθε χορευτής κρατάει μία στα χέρια του και ξεκινάει έναν κυκλικό εύθυμο χορό. Ένας χαρούμενος χορός – παιχνίδι, απόλυτα ταιριαστός με την ατμόσφαιρα και τη διάθεση της Αποκριάς!

Οι χορευτές ανακατεύονται, οι κορδέλες τυλίγονται γύρω από το κοντάρι, η παραδοσιακή μουσική υπαγορεύει το ρυθμό, το πλήθος παρακολουθεί κι ενθαρρύνει με φωνές και τραγούδι. περισσότερα >

Αγαπημένη και λαχταριστή τραχανόσουπα με λαχανικά

Γράφει η Εύα Καλαβρή.

Τις πολύ κρύες χειμωνιάτικες μέρες, οι σούπες έχουν την τιμητική τους. Πρόσφατα μοιραστήκαμε εδώ στο blog τα μυστικά για μια λαχταριστή κοτόσουπα. Σήμερα, σκέφτηκα ν’ αναφερθώ σε μια υπερτροφή (άποψή μου) που είναι ασπίδα προστασίας από το κρύο, πολύ νόστιμη, γρήγορη κι εύκολη λύση, ενώ παράλληλα είναι πάρα πολύ υποτιμημένη!

Ο τραχανάς! Έχει θρέψει γενιές και γενιές Ελλήνων, η απόλυτη βουνίσια τροφή-βάλσαμο και κατά τύχη αγαπημένη του παιδιού μου!

Με αφορμή την πρόσφατη κακοκαιρία που μας έκλεισε μέσα για τα καλά, εμείς φτιάξαμε μια ωραία σούπα λαχανικών και τη συνδυάσαμε με τραχανά! Αυτοσχεδιάσαμε πολύ, θέλω να σας πω, στα υλικά. Εννοείται μπορείτε να δοκιμάσετε την εκδοχή μας (εγγυώμαι επιτυχία) ή να επιλέξετε εσείς τα αγαπημένα σας λαχανικά! περισσότερα >

Η ιστορία της Βασιλόπιτας με το περιπόθητο φλουρί!

Γράφει η Εύα Καλαβρή.

Για πείτε, κέρδισε κάποιος αναγνώστης μας το περιπόθητο φλουρί της βασιλόπιτας;

Εγώ, από τότε που απέκτησα παιδί, δεν το ξανακέρδισα. Φαντάζομαι αντιλαμβάνεστε το λόγο… Κάθε χρόνο, με απόλυτα διαφανείς και αξιοκρατικές διαδικασίες, το φλουρί τυχαίνει στον μικρό, που πλέον δεν είναι και τόσο μικρός…

Φέτος, ένας λόγος παραπάνω να μην του ξεφύγει:

Διαβάσαμε πρόσφατα το παραμύθι του Τριβιζά “Το περιπόθητο φλουρί της βασιλόπιτας”, στο οποίο ο ήρωας, Χαράλαμπος Χλαπατσούλης, βάζει σε εφαρμογή ένα ιδιοφυές και παράτολμο σχέδιο προκειμένου να τύχει στον ίδιο το φλουρί. Από ακτινογραφία στη βασιλόπιτα μέχρι κατά λάθος ταξίδι στη Μογγολία, ο κος Χλαπατσούλης ζει απίθανες περιπέτειες κυνηγώντας το στόχο του! Δεν θ’ αποκαλύψω το τέλος φυσικά!

περισσότερα >

Κόκκινη κλωστή δεμένη… Καλό Μάρτη!

Γράφει η Εύα Καλαβρή.

1η Μαρτίου! Η μέρα που τα παιδιά βγαίνουν από το σπίτι αφού πρώτα έχουν φορέσει το “μαρτάκι” τους στον καρπό! Πρόκειται για εκείνο το απλό βραχιολάκι από λευκή και κόκκινη κλωστή, που έχουμε στρίψει μεταξύ τους για να κάνουν μία πλεξίδα. Φυσικά, θα δούμε και πολύ πιο περίτεχνα μαρτάκια από αυτό που περιέγραψα, καθώς έχει κι αυτό την τέχνη του. Ό, τι κι αν προτιμάτε ο συμβολισμός είναι ίδιος!

Το έθιμο θεωρείται ότι προέρχεται από την αρχαιότητα και συγκεκριμένα ότι έχει τις ρίζες του στα Ελευσίνια Μυστήρια. Οι μύστες των Ελευσίνιων Μυστηρίων έδεναν μια κλωστή, την ονόμαζαν «κρόκη», στο δεξί τους χέρι και στο αριστερό τους πόδι.

Η ελληνική λαϊκή παράδοση για το «μαρτάκι»

Η κόκκινη κλωστή συμβολίζει τη χαρά, η λευκή την αγνότητα και ο “Μάρτης” προστατεύει τα πρόσωπα των παιδιών από τις πρώτες ανοιξιάτικες λιακάδες, για να μην καούν. περισσότερα >

Η ταβέρνα, ο χώρος της παρέας, του γλεντιού και του μεζέ

Γράφει η Εύα Καλαβρή.

Η σημερινή μέρα θέλει ψητά στα κάρβουνα, κρασάκι και καλή παρέα! Και ίσως είναι μια καλή ευκαιρία να μιλήσουμε για την “ταβέρνα”, τον κατεξοχήν χώρο της παρέας, του μεζέ και του γλεντιού!

Η ταβέρνα αποτελεί για τους Έλληνες ένα αγαπημένο “καταφύγιο” με πολλές πλευρές και πρόσωπα! Είναι χώρος για διασκέδαση, λαϊκό κέφι, τραγούδι και χορό αλλά και για πολιτικές συζητήσεις και αναλύσεις, σχολιασμό της καθημερινότητας, διαφυγή από καημούς και ντέρτια (με λίγο κρασάκι παραπάνω).

Χώρος κοινωνικών συναθροίσεων, οικογενειακών γιορτών και τραπεζιών, κυριακάτικων επανασυνδέσεων. Χώρος όπου παραδοσιακά γιορτάζονται όλα τα σπουδαία γεγονότα, οι αρραβώνες, οι γάμοι, οι βαφτίσεις, αλλά και οι χωρισμοί (σπάζοντας και κάτι για το καλό σε κάθε περίπτωση)! περισσότερα >

“Να τα πούμε;” Κάλαντα από όλη την Ελλάδα με τις πιο θερμές ευχές μας!

Γράφει η Εύα Καλαβρή.

Καλήν ημέραν άρχοντες, αν είναι ορισμός σας, Χριστού την Θείαν γέννησιν, να πω στ’ αρχοντικό σας…

Χρόνια πολλά σε όλους σας! Σήμερα η μέρα είναι αφιερωμένη στα κάλαντα και στους τολμηρούς καλαντιστές που θα βγουν με τρίγωνα, φλογέρες, τύμπανα και μασκούλες ΚΝ95 και θα ρωτήσουν “να τα πούμε”; Κι εμείς θ’ απαντήσουμε “να τα πείτε”!

Όταν ήμασταν παιδιά περιμέναμε την παραμονή των Χριστουγέννων με τρομερή ανυπομονησία, κάναμε ολόκληρο πλάνο της διαδρομής που θα ακολουθήσουμε, τα σπίτια που θα επισκεφθούμε. Περιττό να σας πω ότι κάναμε και κάτι σαν “προϋπολογισμό” εσόδων και υπολογίζαμε πόσα χρήματα θα μας μείνουν τελικά, μετά τη μοιρασιά, για να καταφέρουμε να ψωνίσουμε το παιχνίδι που θέλαμε!

Γιατί τραγουδάμε τα κάλαντα; Οι λόγοι είναι προφανείς: Μεταφέρουμε όμορφες ευχές. Αν παρατηρήσετε τους στίχους από τα κάλαντα διαφόρων περιοχών της Ελλάδας, τα παινέματα για τον αφέντη της οικογένειας, για τα μέλη της και για το σπιτικό τους, είναι πάρα πολλά και διατυπώνονται με αμέτρητους τρόπους, μεταφέροντας μέσα τους μηνύματα, χαρακτηριστικά και παραδόσεις της κάθε περιοχής ξεχωριστά!

Γι’ αυτό και οι στίχοι διαφέρουν από τόπο σε τόπο! περισσότερα >

Πώς συνδέθηκε ο Καρυοθραύστης με τα Χριστούγεννα;

Γράφει η Εύα Καλαβρή.

Σας αρέσουν οι καρυοθραύστες; Εκείνοι οι στρατιώτες που στέκουν όρθιοι αγέρωχοι με το σπαθί τους και τη χρυσοστόλιστη φορεσιά τους και διακοσμούν σπίτια και καταστήματα κατά την περίοδο των Χριστουγέννων;;;

Αποκλείεται να μην τους έχετε ακουστά. Είναι πραγματικά πολύ διάσημοι και ξεχωρίζουν! Ίσως, να σας έρχεται στο νου το δημοφιλές μπαλέτο “Ο Καρυοθραύστης” σε σύνθεση Τσαϊκόφσκι, που κάθε χρόνο ανελλιπώς παρουσιάζεται σε όλο τον πλανήτη!

Όπως και να έχει τους ξέρετε, λοιπόν. Κι εγώ τους γνώριζα (εννοείται από το μπαλέτο) και μου άρεσαν πάντα, ωστόσο τους εκτίμησα πολύ περισσότερο όταν έψαξα περαιτέρω γι’ αυτούς.

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ πως προέκυψαν; Για ποιο λόγο να δώσει κάποιος την ανθρώπινη μορφή, και μάλιστα ενός στρατιώτη, σ’ ένα εργαλείο που προορίζεται να σπάει ξηρούς καρπούς με σκληρό περίβλημα;

Μπορεί να είχε πολλή φαντασία θα μου πείτε… Σωστά, ωστόσο και πάλι, πώς μια τέτοια παράξενη ιδέα έγινε αναπόσπαστο σύμβολο των Χριστουγέννων; Τι συμβολίζει άραγε αυτό το “παιχνίδι”;

Πολλά ερωτήματα σήμερα… Δεν ξέρω αν θα δώσω απαντήσεις αλλά σίγουρα, φτάνοντας στο τέλος αυτού του κειμένου, θα έχετε άλλη άποψη για τον Καρυοθραύστη! περισσότερα >

Το συρτάκι ως σύμβολο χαράς, γιορτής και ελληνικής υπερηφάνειας

Γράφει η Εύα Καλαβρή.

Ο Μίκης Θεοδωράκης εντάχθηκε από χθες στο πάνθεον των αθανάτων. Όσα επίθετα και να χρησιμοποιηθούν για να τον περιγράψουν θα είναι όλα αληθινά αλλά ποτέ αρκετά. Μια εμβληματική παγκόσμια πνευματική και καλλιτεχνική μορφή, ένας επαναστάτης που πολεμούσε για την ενότητα, ένας δημιουργός που ενέπνευσε εκατομμύρια ανθρώπων, η “φωνή του λαού” και εκατοντάδες ακόμη προσδιορισμούς ακούμε και διαβάζουμε από χθες, που επιδιώκουν να χαρακτηρίσουν αυτή την απέραντη προσωπικότητα.

Bert Verhoeff / Anefo, CC0, via Wikimedia Commons

Με την ιδιότητα της «χορογράφου» σήμερα θα εστιάσω στο συρτάκι. Ο “χορός του Ζορμπά” που επινοήθηκε ειδικά για την ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη «Ζορμπάς ο Έλληνας» (Zorba the Greek), με πρωταγωνιστή τον Άντονι Κουίν. Παρά τη διαδεδομένη πεποίθηση ότι πρόκειται για ελληνικό παραδοσιακό χορό, στην πραγματικότητα δημιουργήθηκε το 1964 για τις ανάγκες της ταινίας. Η μουσική σύνθεση ανήκει στο Μίκη Θεοδωράκη και η χορογραφία στον Γιώργο Προβιά. περισσότερα >

Γιατί φτιάχνουμε τσουρεκάκια και κουλουράκια την Μεγάλη Πέμπτη;

Γράφει η Κάτια Καραχάλιου.

Η ελληνική παράδοση έχει πολλά και όμορφα να δώσει και να μας μάθει. Στις γιορτές καλύτερα από ποτέ αναβιώνουμε την λαογραφία μας και την τιμούμε.

Εκτός από το παραδοσιακό βάψιμο των αυγών, έχουμε το “πλέξιμο” των τσουρεκιών και το ψήσιμο των πασχαλινών κουλουριών.

Άραγε όμως τι να σημαίνει; Έχετε ποτέ αναρωτηθεί ή ψάξει;

περισσότερα >

Τα καλικαντζαράκια στην ελληνική παράδοση!

Και ποιός δεν έχει ακούσει για τα καλικαντζαράκια την περίοδο των εορτών; Αυτά τα σκανδαλιάρικα πλασματάκια που εμφανίζονται την περίοδο των Χριστουγέννων και έχουν στο μυαλό τους διάφορες πονηριές…

Οι μύθοι και οι παραδόσεις είναι πολλές και διαφορετικές σχετικά με τους καλικάντζαρους και διαφέρουν από τόπο σε τόπο…

Σύμφωνα με τον λαϊκό μύθο οι καλικάντζαροι τρέχουν να επιστρέψουν στα έγκατα της γης την ημέρα των Φώτων για να σωθούν από την «αγιαστούρα». «Καρκάντζαροι», «Σκαντζάρια», «Βερβελούδες» είναι κάποια κόμη από τα ονόματά τους.

περισσότερα >