Γράφει η Δήμητρα Δήμου.
Ένα “καυτό” θέμα που ταλανίζει τα τελευταία χρόνια πολλούς γονείς, είναι τα ηλεκτρονικά παιχνίδια που έχουν εξελιχθεί σε αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας για μικρούς, αλλά και μεγάλους. Ορισμένες μελέτες μπορεί να αναδεικνύουν τις θετικές επιδράσεις του gaming, οι οποίες σχετίζονται με ανάπτυξη δεξιοτήτων και φαντασίας, όμως η ελκυστικότητα των videogames τα καθιστά άκρως εθιστικά, με τους ειδικούς να τα αναγνωρίζουν πλέον ως κατηγορία εξάρτησης.
Σύμφωνα με τη Διεθνή Ταξινόμηση Ασθενειών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ο εθισμός στα video games θεωρείται και επίσημα από το 2022 ως ασθένεια.
Πρόκειται για το «gaming disorder», ένα πρότυπο μόνιμης ή επαναλαμβανόμενης συμπεριφοράς, με μειωμένο έλεγχο στο παιχνίδι (έναρξη, συχνότητα, ένταση, διάρκεια κλπ), με αυξημένη προτεραιότητα στο παιχνίδι έναντι άλλων ενδιαφερόντων ζωής και καθημερινών συνηθειών και συνέχιση ή κλιμάκωση του gaming παρά τις αρνητικές συνέπειες.
Δεν είναι δυστυχώς λίγες οι φορές που έχουμε διαβάσει και ακούσει στα ΜΜΕ πως σε ορισμένες περιπτώσεις, οι παίκτες μπορεί να ξεχάσουν να φάνε ή ακόμα και να κοιμηθούν, χάνουν τις δουλειές τους και τις σχέσεις τους. Στη Νότια Κορέα για παράδειγμα, ένα νεογέννητο πέθανε από παραμέληση ενώ οι γονείς είχαν εθιστεί σε παιχνίδι εικονικής ζωής, ενώ στην Αυστραλία, πριν από ένα χρόνο, ένα 12χρονο αγόρι έθεσε τέλος στη ζωή του εθισμένο από τα παιχνίδια. Πολλά είναι και τα περιστατικά μίμησης, ακόμα και σε περιπτώσεις τυφλών επιθέσεων με δράστες ανήλικους.
«Ακριβώς όπως με κάθε ναρκωτικό, ποτέ δεν χορταίνεις», λέει η Ολίβια, μια 50χρονη Βρετανίδα συγγραφέας που περιγράφει στον Guardian την τρομακτική εμπειρία του «να ζεις για να παίζεις ένα παιχνίδι». Στο πιο βαθύ σημείο του εθισμού της, η σωματική και ψυχική της υγεία βρισκόταν σε τραγικά επίπεδα, ενώ παράλληλα είχε συσσωρεύσει ένα χρέος πάνω από 37.500 δολάρια, το οποίο προερχόταν από μικροαγορές στο παιχνίδι. «Πρόκειται για μια επιδημία, αλλά η προσέγγιση των ανθρώπων που έχουν εθιστεί είναι απίστευτα δύσκολη», σημειώνει.
Για τους λόγους λοιπόν αυτούς, αναμενόμενο ήταν σταδιακά, κέντρα απεξάρτησης του gaming να κάνουν την εμφάνισή τους ανά τον κόσμο, με ένα από τα πιο οργανωμένα να βρίσκεται στην Ταϊλάνδη. Το πρόγραμμα οκτώ εβδομάδων του «The Cabin», που προηγουμένως εξυπηρετούσε άτομα με εθισμό στα ναρκωτικά και το αλκοόλ, περιλαμβάνει σωματικές δραστηριότητες, Μάι Τάι, διαλογισμό, ασκήσεις ενσυνειδητότητας, μασάζ και ομαδικές και εικαστικές θεραπείες. Στο πρόγραμμα περιλαμβάνεται και διαδικτυακές συνεδρίες οκτώ εβδομάδων για τους συγγενείς των εθισμένων ατόμων, οι οποίοι επίσης έχουν να αντιμετωπίσουν πολλές προκλήσεις για να βοηθήσουν στην απεξάρτηση του αγαπημένου προσώπου τους.
Ο Lee Hawker, ο κλινικός διευθυντής του the Cabin, υπογραμμίζει πως το πρόγραμμα είναι απαραίτητο περισσότερο από ποτέ καθώς τα ποσοστά εθισμού στα παιχνίδια αυξάνονται ραγδαία. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, αναφέρει ο Guardian, τα στοιχεία δείχνουν πως οι αναζητήσεις που σχετίζονται με βοήθεια για τον εθισμό στο gaming είναι 15% υψηλότερες από τις αντίστοιχες για τον εθισμό στην κοκαΐνη. Και σε αντίθεση με τον εθισμό στα ναρκωτικά, για τον εθισμό στα παιχνίδια είναι πολλές φορές δύσκολο να βρεις κάποια βοήθεια.
«Στο Ηνωμένο Βασίλειο δυσκολεύτηκα πολύ να πάρω οποιαδήποτε συμβουλή, ιδιαίτερα από τοπικούς γιατρούς… Η μόνη υποστήριξη που βρήκαμε ήταν ένας συγκεκριμένος ψυχολόγος που εργαζόταν ειδικά με εθισμένους στα παιχνίδια», λέει η Anne, μια δασκάλα από τη βόρεια Αγγλία, η οποία στον παρελθόν προσπάθησε να βρει βοήθεια για τον εθισμό ενός μέλους της οικογένειας.
Σήμερα το εθνικό σύστημα υγείας της Βρετανίας έχει δημιουργήσει ένα κέντρο για τις διαταραχές που οφείλονται στο διαδίκτυο και τα παιχνίδια, το οποίο έχει υποστηρίξει 745 άτομα. Για την Ολίβια, η ένταξη στο Gaming Addicts Anonymous – ένα δωρεάν πρόγραμμα που ακολουθεί το μοντέλο των Ανώνυμων Αλκοολικών – ήταν σωτήρια. Περιγράφοντας την εμπειρία της σημειώνει πως η διαδικασία απεξάρτησης είναι τρομακτικά έντονη και πολλοί ενδεχομένως να χρειάζονται κλειστά προγράμματα.
Πλέον, 15μήνες χωρίς να έχει παίξει ηλεκτρονικό παιχνίδι, η Ολίβια υπογραμμίζει ότι η αναζήτηση κάποιας μορφής υποστήριξης είναι σημαντική για όποιον βρεθεί σε παρόμοια θέση με τη δική της και ελπίζει ότι οι εγκαταστάσεις απεξάρτησης στο Ηνωμένο Βασίλειο θα αρχίσουν να επεκτείνουν τη φροντίδα που μπορούν να παρέχουν, «αναγνωρίζοντας ότι αυτό είναι ένα ζήτημα και μεγάλο».
Φωτο: Alex Hamey, Sigmund, Kelly Sikkema (unsplash.com)