Μεγαλώνοντας μαθαίνεις…. κι εγώ έπρεπε να περάσω τα 30 για να αντιληφθώ ποια θα πρέπει να είναι θέση μου σε ένα επίσημο δείπνο. Θα μου πείτε… ποια επίσημη θέση και κουραφέξαλα μας λες.. δεν είμαστε δα και πρέσβεις – απλοί θνητοί είμαστε όλοι..
Όχι φίλοι μου.. στη ζωή όλοι θα πρέπει να τηρούμε ορισμένους κανόνες εθιμοτυπίας, οι οποίοι εκτός του ότι αποτελούν το savoir vivre της ορθής συμπεριφοράς, έχουν παράλληλα και πρακτική σημασία.
Πως μου ήρθε ξαφνικά και το έψαξα; Αφορμή στάθηκε η επίσκεψη του πλανητάρχη Τραμπ στην Ιαπωνία και ο τρόπος που κάθισαν στο δείπνο Ντόναλντ και Μελάνια με το ζεύγος του Ιάπωνα πρωθυπουργού.
Μάλιστα αγαπητοί… σε επίσημο δείπνο υφίσταται πρωτόκολλο με τις θέσεις, κι εμείς οι απλοί θνητοί κοιμόμαστε τον ύπνο του δικαίου.. Τι προβλέπει αυτό; Οι σύζυγοι δεν κάθονται ποτέ δίπλα, ούτε ο ένας απέναντι στον άλλο, εκτός αν δεν γίνεται διαφορετικά. Επιπλέον.. οι γυναίκες, σύζυγοι επισήμων, ακολουθούν το προβάδισμα του συζύγου, ο οποίος δε εισέρχεται πρώτος στο χώρο και κρατά την πόρτα ανοικτή για να εισέλθει η κυρία του.
Όπως έχετε αντιληφθεί, ούτε δίπλα στο έτερον ήμισυ αλλά ούτε και ακριβώς απέναντι… άρα πρακτικά η θέση μας είναι αυτή που μπορούμε να στραβοκοιτάξουμε το άλλο μας μισό, δίχως να παρεξηγηθούμε, μιας και τηρούμε τους κανόνες της σύγχρονης εθιμοτυπίας..
Κι αν όλο αυτό σας προκαλεί γέλωτα.. να σας πω ότι από αρχαιοτάτων χρόνων, τα πρωτόκολλα επινοήθηκαν προκειμένου να αποφεύγονται τυχόν παρεξηγήσεις σε συναντήσεις μεταξύ των βαθμοφόρων.. Επίσης η υποδοχή καλεσμένου ενείχε πάντοτε μιας τελετουργικής διαδικασίας, όπως μαθές περιγράφεται άριστα στην πρώτη ραψωδία της Οδύσσειας.
Ο Tηλέμαχος, βλέποντας την Αθηνά να στέκεται στην πόρτα του μεγάρου του Οδυσσέα, τρέχει και την καλωσορίζει, την οδηγεί σε όμορφο θρόνο, της στρώνει λινό ύφασμα και της βάζει σκαμνί για τα πόδια. Στη συνέχεια, μια υπηρέτρια ρίχνει νερό για να πλύνει τα χέρια της, ενώ η οικονόμος φέρνει τα ψωμιά, ο σιτιστής τα κρέατα και ο κεραστής μοιράζει τα κρασιά. Με το τέλος του δείπνου, ο Τηλέμαχος ζητάει συγγνώμη για τη συμπεριφορά των μνηστήρων που γλεντοκοπούν και ύστερα ρωτάει την Αθηνά για την ταυτότητά της και τις πληροφορίες που κατέχει. Αυτό το παράδειγμα από τον ομηρικό κόσμο, που δεν είναι άλλωστε τo μοναδικό από την ελληνική αρχαιότητα, δίνει το στίγμα μιας καθιερωμένης ήδη κατά την αρχαϊκή εποχή τελετουργίας σχετικά με τη φιλοξενία και την υποδοχή των επισκεπτών, με άλλα λόγια ορισμένων γενικά αποδεκτών κανόνων καλής συμπεριφοράς.
Εν τέλει… αναφέρθηκα σε πρωτόκολλα, εθιμοτυπία και καλή συμπεριφορά.. Σαφώς το να σηκώνεται στο τραπέζι ένας κύριος όταν μια κυρία ετοιμάζεται να αποχωρήσει από το τραπέζι για να επισκεφτεί την τουαλέτα, είναι λίγο υπερβολικό και παλιομοδίτικο. Ωστόσο η γοητεία της τήρησης ορισμένων συμπεριφορών του savoir vivre παραμένει διαχρονική.. Αντ’ αυτού σήμερα στα περισσότερα τραπέζια παρατηρείται η παρακάτω εικόνα..
Καιρός επομένως να ορίσουμε τη σωστή κατά την εθιμοτυπία θέση μας στο τραπέζι… ίσως αναβαθμίσει και το ρόλο ξέχωρα του κάθε ατόμου μέσα στην παρέα.
Νικόλας