Γράφει η Εύα Καλαβρή.
Οι διατροφικές διαταραχές επηρεάζουν άτομα κάθε ηλικίας, φύλου και υπόβαθρου, υποστηρίζουν οι ειδικοί. Μια πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύτηκε την 1η Αυγούστου 2022 στο JAMA Pediatrics, δείχνει ότι το 5% των παιδιών ηλικίας 9 και 10 ετών (στις ΗΠΑ) εμφανίζουν συμπεριφορές που σηματοδοτούν διατροφικές διαταραχές.
Από πού προέρχονται και πώς προκαλούνται αυτές οι διαταραχές είναι ένα περίπλοκο ερώτημα που μπορεί να βρίσκει απαντήσεις στη γενετική, σε τραύματα, στην εικόνα που έχει διαμορφώσει ο καθένας για το σώμα, στην κοινωνική πίεση, στη φτωχή διατροφή ή και σε συνδυασμό αυτών. Σε κάθε περίπτωση, εξατομικευμένες διαγνώσεις, βοήθεια και απαντήσεις, πρέπει να δίνουν οι ειδικοί.
Εμείς είμαστε εδώ για να προβληματιστούμε και περισσότερο να παρατηρήσουμε και να κρίνουμε εμάς τους ίδιους, τους ενήλικες και πως ο δικός μας κόσμος μπορεί να έχει καθοριστικό αντίκτυπο στα παιδιά.
Τελευταία ακούω συχνά ατάκες από τον μικρό μου:
«μην πίνεις αναψυκτικά μαμά, θα γίνεις χοντρή»
«δεν θέλω να φάω άλλο γιατί η κοιλιά μου είναι χοντρή»
Και γενικά με ενοχλεί η λέξη «χοντρός» όταν χαρακτηρίζει άνθρωπο! Θα προτιμούσα να μου είχε πει «μην πίνεις αναψυκτικά μαμά, δεν κάνουν καλό στην υγεία», αλλά δυστυχώς όλοι μας εστιάζουμε στο σωματικό βάρος και την εξωτερική εμφάνιση, κρεμώντας με ευκολία ταμπέλες και σχολιάζοντας χωρίς να αντιλαμβανόμαστε ότι τα παιδιά μας ακούνε και αντιγράφουν συμπεριφορές και λόγια.
Αντίστοιχα «επαινούμε» το αντίθετο:
“Πόσο αδυνάτισες! Τι δίαιτα έκανες;”
Ενώ παράλληλα ζούμε το δικό μας δράμα με το σώμα μας σε κάθε ευκαιρία:
“Πόσο θα ήθελα να ήμουν αδύνατη να έμπαινα σε εκείνο το ρούχο”, ή “ο καθρέφτης (!) παχαίνει” ή “μην τολμήσεις ν’ ανεβάσεις τη φωτογραφία πριν την περάσω από την αδυνατιστική εφαρμογή”.
Πώς μιλάμε στα παιδιά λοιπόν για το σωματικό βάρος;
Εστιάζουμε στην ισορροπία
Μπισκότα, μπρόκολο, ψητό ψάρι, παγωτό, πατάτες τηγανιτές και αμύγδαλα: Το πιθανότερο είναι ότι αμέσως μπορούμε να διακρίνουμε τα «καλά» και τα «κακά». Το να βάζουμε όμως ετικέτες «καλού και κακού» στα τρόφιμα μπορεί να διαταράξει τη σχέση μας με το φαγητό και το σώμα μας.
Αντί λοιπόν να μιλάμε για τις τροφές ως καλές ή κακές, υγιεινές ή ανθυγιεινές, μήπως είναι πιο χρήσιμο να εστιάσουμε στην ισορροπία; Να ξέρουμε ότι αυτό που χρειάζεται το σώμα μας καθημερινά περιλαμβάνει άφθονα φρούτα και λαχανικά, υγιεινές πρωτεΐνες και ενίοτε κάποιες λιχουδιές, μόνο και μόνο επειδή μας αρέσουν σε κάποιες περιστάσεις, σε ένα πάρτι, μια γιορτή, μια έξοδο!
Επίσης, μπορούμε να δίνουμε έμφαση στην ολοκληρωμένη φροντίδα του εαυτού μας και του σώματός μας, όχι μόνο προσέχοντας το φαγητό, αλλά με επαρκή ξεκούραση, άθληση και φυσική δραστηριότητα!
Θυμόμαστε πάντα ότι εμείς είμαστε τα πρότυπα!
Πολύ σημαντικό είναι να προσέχουμε τι λέμε στα παιδιά μας για το σωματικό τους βάρος, αλλά εξίσου σημαντικό είναι να γνωρίζουμε ότι μας ακούνε όταν μιλάμε για εμάς τους ίδιους ή άλλους ανθρώπους.
Για σκεφτείτε: θαυμάζουμε ένα αδύνατο σώμα στην τηλεόραση, επαινούμε την απώλεια βάρους ενός φίλου ή αυτομαστιγωνόμαστε τονίζοντας διαρκώς τις δικές μας ανασφάλειες μπροστά στον καθρέφτη. Τα παιδιά μας διαμορφώνουν την άποψή τους με βάση αυτά που βλέπουν και ακούνε από εμάς και τους γύρω τους. Και τι ακούνε συνήθως; Ότι τα αδύνατα σώματα είναι καλύτερα και ότι το να παχαίνεις είναι κακό.
Αλλάζουμε τις αναλογίες
Ok, συμφωνούμε ότι η κριτική, η σχετική με το σωματικό βάρος, έχει αρνητικά αποτελέσματα. Τι λέτε για θετικά σχόλια; «Είσαι πολύ όμορφη», «Είσαι σε τρομερή φόρμα», κλπ… Και αυτό είναι λίγο περίπλοκο δε νομίζετε;
Υπάρχουν τρόποι να μιλήσουμε για το σώμα χωρίς να εστιάζουμε στην εμφάνιση, όπως να επαινούμε τη δύναμη, την αντοχή και όλα αυτά τα καταπληκτικά που το σώμα μας μας επιτρέπει να καταφέρνουμε! Μπορούμε να αλλάξουμε τις αναλογίες των επαίνων! Ας αφιερώσουμε χρόνο και στο μέσα εκτός από το έξω, και στο χαρακτήρα εκτός από την εμφάνιση.
Μπορούμε ν’ αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο μιλάμε για το σώμα! Δεν είναι εύκολο, αξίζει να προσπαθήσουμε.
Δοκίμασα ένα ρούχο για να παραβρεθώ σε γάμο και είχα μαζί μου το παιδί στο μαγαζί. Εννοείται ότι έκανα ένα σωρό χαζά σχόλια την ώρα που κοιταζόμουν στον καθρέφτη. Από το «μήπως με παχαίνει» μέχρι «πετάει η κοιλιά μου» και “ο καθρέφτης αδυνατίζει”, άργησα πολύ να καταλάβω ότι έκανα μεγάλο λάθος.
Τα ίδια σχόλια κάνει και ο μικρός για τον εαυτό του σε άλλες περιστάσεις. Τον ενοχλεί η φουσκωμένη κοιλιά του και νομίζει ότι είναι παχύς.
Στο δρόμο της επιστροφής προσπάθησα να μαζέψω την κατάσταση:
“Ξέρεις κάτι;”, του είπα. “Μου άρεσε πολύ το φόρεμα και γι’ αυτό και το αγόρασα, όμως είπα κάποια άσχημα πράγματα για το σώμα μου. Ήμουν πολύ σκληρή και αυτή η συμπεριφορά προέρχεται από έναν παλιό τρόπο σκέψης που προσπαθώ ν’ αλλάξω”.
Δεν ξέρω αν “το έσωσα” πάντως ήταν μια καλή αρχή!
Υπάρχουν πολλά μειονεκτήματα στο να σχολιάζεις το βάρος κάποιου, ανεξάρτητα από το τι λες και πως το λες. Αν έχουμε την επιλογή απλώς να μην το κάνουμε, ίσως είναι μια καλή ευκαιρία για εξάσκηση.
Με πληροφορίες από How to talk — or not talk — to kids about weight – CNN