Γράφει η Εύα Καλαβρή.
Πιάσε ένα «στερεότυπο» με πολύ πάγο παρακαλώ!
Αν αναλογιστούμε, λίγο πιο προσεκτικά, διάφορα περιστατικά της καθημερινότητας, ίσως διαπιστώσουμε ότι υπάρχουν τόσα πολλά στερεότυπα γύρω μας που μας κάνουν να ξεχνάμε ότι κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστός και διαφορετικός και ότι έχει διαμορφωθεί μέσα από πολλούς παράγοντες, συνθήκες και βιώματα.
Τα στερεότυπα μπορεί να είναι έμφυλα (σχετίζονται με το φύλο) αλλά όχι μόνο. Αποτελούν γενικευμένες απόψεις που δημιουργούν προκαταλήψεις, οι οποίες με τη σειρά τους επηρεάζουν τη συμπεριφορά, δημιουργώντας αναπόφευκτες διακρίσεις.
Τα έμφυλα στερεότυπα είναι βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις με βάση τις οποίες αποδίδονται αυθαίρετα χαρακτηριστικά και ρόλοι στα δύο φύλα. Οι γενικεύσεις αυτές, στις οποίες εκτιθέμεθα από νεαρή ηλικία, έχουν πολλές συνέπειες σε όλο το φάσμα της ζωής.
Η άρση των έμφυλων στερεοτύπων θα λειτουργήσει προς όφελος όλης της κοινωνίας, για την πρόοδο της οποίας θα πρέπει να είναι ενεργοποιημένο το σύνολο του πληθυσμού, γυναίκες και άνδρες.
Παιδιά και έφηβοι
- Τα αγόρια είναι καλύτερα στα μαθηματικά και στη φυσική και τα κορίτσια στη γλώσσα.
- Τα κορίτσια είναι φρόνιμα και τα αγόρια ζωηρά.
- Τα αγόρια παίζουν με αυτοκίνητα και όπλα και τα κορίτσια με κούκλες και κουζινικά.
- Τα αγόρια δεν κλαίνε ενώ για τα κορίτσια είναι συχνό, φυσιολογικό και σύνηθες.
- Τα αγόρια παίζουν μπάλα και ποδόσφαιρο και τα κορίτσια κάνουν χειροτεχνίες.
- Τα κορίτσια φοράνε ροζ και τα αγόρια μπλε.
- Τα αγόρια είναι πιο βίαια από τη φύση τους.
- Τα κορίτσια πάνε μπαλέτο και τα αγόρια πάνε καράτε.
- Τα κορίτσια πρέπει να βοηθάνε στις δουλειές του σπιτιού και τ’ αγόρια όχι για να μην τα έχουν υπηρέτες όταν μεγαλώσουν.
Στο εργασιακό περιβάλλον
- Υπάρχουν «ανδρικές» και «γυναικείες» δουλειές.
- Οι άνδρες είναι γεννημένοι ηγέτες.
- Οι γυναίκες που έχουν παιδιά δεν είναι τόσο αφοσιωμένες στη δουλειά τους.
- Οι γυναίκες δεν χρειάζεται να έχουν μεγάλους μισθούς, έχουν οι άντρες οι οποίοι τις «στηρίζουν» οικονομικά.
- Μια δυναμική γυναίκα είναι αυταρχική και κακιά. Οι πολύ ευαίσθητες και συναισθηματικές δεν είναι αποτελεσματικές.
Στο οικογενειακό περιβάλλον
- Οι γυναίκες που δεν θέλουν να κάνουν παιδιά έχουν κάποιο πρόβλημα.
- Όλες οι γυναίκες έχουν το «μητρικό ένστικτο» και θα χτυπήσει κάποτε το «βιολογικό τους ρολόι».
- Οι γυναίκες από τη φύση τους δεν είναι καλές στον προσανατολισμό και στην οδήγηση.
- Οι γυναίκες είναι καλύτερες στο να φροντίζουν τα μέλη της οικογένειας και ν’ αναλαμβάνουν τις οικιακές εργασίες.
- Οι άνδρες που αφιερώνουν πολύ χρόνο στην οικογένειά τους και βοηθούν ενεργά στο σπίτι, στο μαγείρεμα, στην καθαριότητα, δεν είναι και πολύ άνδρες.
- Τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας είναι συνήθως αδύναμες γυναίκες που δεν σηκώνονται να φύγουν.
Πριν διαφωνήσετε ή συμφωνήσετε σκεφτείτε πόσο δύσκολο μας είναι να διακρίνουμε όλα αυτά τα έμφυλα στερεότυπα καθώς μεγαλώνουμε σε ένα περιβάλλον που ξεχειλίζει από αυτά! Κυλούν σχεδόν μέσα στις φλέβες και το DNA μας. Τα αποδίδουμε στη «φύση» χωρίς να μπαίνουμε σε διαδικασία αμφισβήτησης. Τα υποστηρίζουμε σχεδόν αυτόματα ενώ ορισμένα ενισχύονται ακόμη και στο περιβάλλον του σχολείου.
Και για να μην παρεξηγηθώ, ας αναλύσω κάποιο:
Ναι, τα κορίτσια προτιμούν να παίζουν με κούκλες, γεγονός που σχετίζεται με τον ρόλο της μητρότητας και τα συναισθήματα που ενστικτωδώς υπάρχουν και στο συλλογικό υποσυνείδητο. Πρέπει να αρθεί αυτό;
Εννοείται πως όχι. Αυτό που πρέπει όμως να γίνει αποδεκτό είναι ότι κι ένα αγόρι μπορεί να παίξει με κούκλες, ότι μπορεί να πάρει μια κούκλα-μωρό και να κάνει πως την ταΐζει, την κοιμίζει, την αγκαλιάζει. Αυτές τις κινήσεις άλλωστε δεν περιμένουμε να κάνει κι ένας μελλοντικός πατέρας;